Difarense intrà łe version de "Vałe"
| [Version verifegà] | [Version verifegà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Nessun oggetto della modifica |
Nessun oggetto della modifica |
||
Riga 7:
Le destinsion intrà "vałe a forma de U" e "vałe a forma de V" i ze tèrmani descritivi doparai in [[zeografia]] par caraterizar ła forma de l'aparensa trasversałe de ła vałe. La majorparte de łe vałi łe fa parte a uno de sti do tipi prinsipali o a un smisioto intrà de sti cuà, almanco inte ła [[sesion trasversałe]] dei versanti cołinari.
=== Vałe jasałi (tipołozia U) ===
[[File:Tal-y-łyn-vałey-Dolgoch-01.jpg|thumb|left|Vałe a U de [[Tal-y-łyn]] a [[Dolgoch]] in [[Gałes]].]]
[[File:YosemiteFromPlane.JPG|thumb|left|Vedesta aerea de ła [[vałe de Yosemite]].]]
Le vałi orìzenae dai [[jasari]] łe ze caraterizade da na '''sesion trasversałe a U''', difarentemente de łe vałe formae par erozion fluviałe che łe ga zeneralmente sesion trasversali a forma de V, spesalmente inte i teritori montani. Sta difarensa ła se ga parché l'asion eroziva dei jasari inte el fondo-vałe ła vien ezersitada da ła masa intiera, in lento e guałivo movimento, sora de tuta ła superfise de contato intrà jasaro e el tereno. La majorparte de łe vałe de sto tipo łe ga gavesto orìzene inte łe [[era jasałe|ere jasałi]].
Dopo el retiro del jasaro, inte el retiro el jaso o inte el so desconzełamento, resta solché ła vałe, de frecuente desamenada da [[maso eràtego|mase eràteghi]] che i vegnea trasportai dal jaso. El gradiento de ła so superfise no el influise so ła forma del vałe, ma ła dimension del jasaro sì. I jasari i ze in guałivo movimento - spesalmente inte ła [[jasasion]] - e i jasari de na determenada i modeła łe vałe grande e profondamente incideste.
Ezenpi de '''vałi a U''' i se cata in tute łe rejon montane che łe gàpia sorbio ła [[jasiasion]], de sòlito inte i [[jasasion|perìodi jasałi]] del [[Pleistosene]] .
La major parte de łe vałi atuali de forma a U łe zera cuazi tute vałi che za ghe zera, orizenariamente a forma de V prima de ła jasasion, che łe costituiva el trato morfolòzego sora del cuało el jasaro el ga podesto vegner vanti. I jasari i łe ga scavae pì grande e profonde, e inte el isteso tenpo mudàndoghe l'aparensa trasversale. Sto mudamento el se verìfega traverso i procesi de erozion jasałe dopo de ła jasasion e a l'[[abrazion]], che i se traduze inte l'abondansa de matèriałe rociozo ([[morena]] jasałe) trasportà presedentemente inte el jasaro. Sora del leto de ła vałe el se poza un matèriałe conponesto de arziła e mase (''boulder clay''). Co che el jaso el se fonde e el se retira, ła vałe ła vien el dasada co fianchi racuanto rìpidi e un grando fondo piato e a volte traversada da un [[fiume]] o fiumezeło, che el renpiasa el corso de àcua orìzenàrio, conosesto cofà [[misfit stream]] (che signìfega corso d'àcua ''dezadatà'' o ''inadeguà''), ponesto che el ze pì picenin de cheło che se se spetaria in proporsion a łe dimension de ła vałe.
Vałe de formasion jasałe łe ze:
* La [[vałe de Yosemite]] ([[USA]])
* Le [[vałe tributària|vałi trasversałi]] (o tributàrie) del fiume austrìago [[Salzach]] par łe so diresion parałele e łe boche sospendeste.
* Racuanti glen scosezi<ref name="glen" /> colmi de cespi e fiuri.
* Cueła del [[St. Mary River (Montana-Alberta)|St. Mary River]] inte el [[Parco nasionałe dei jasari (Stati Unii d'Amèrica)|parco nasionałe dei jasari]] ([[Montana]], USA).
=== Vałe fluviałi (tipołozia V) ===
== Notasion ==
<references/>
| |||