Difarense intrà łe version de "Vałe"
| [Version verifegà] | [Version verifegà] |
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
p fix, replaced: File: → Imàjine: (3) |
|||
Riga 1:
[[
In [[zeografia]] ła '''vałe''' o '''vałada''' (anca '''conca''' o '''cuna''' inte el so sentir diałètego) ła ze na formasion [[zeomorfołozia|zeomorfołòzega]] del [[paezajo]] terestre, de anpiesa variàbiłe, caraterizada da na zona deprimesta che ła se estende in longhesa intrà do [[versante montagnozo|varsanti]] [[montagna|montagnozi]], zeneralmente solcada da un corso d'àcua prinsipale, del cuało el ghe costituise ła [[conca idrogràfega]] e delimitada da altre vałe/conche traverso lìnee [[spartiàcue]].
'''Vałe''' in [[łéngua vèneta]] ła połe dirse anca par na [[depresion (zeografia)|depresion]] del teren, colma de àcua par de pì stagnada (tèrmano de consevensa corełàbiłe a cheło de [[palù]]); on ezénpio el połe èsar cheło de łe [[Vałi de Comachio]] inte el [[Provincia de Ferara|ferarezo]].
== Tipołozia ==
Le vałe łe połe èsare orìzenae da difarenti procesi, cofà l'asion dei [[jasaro|jasari]], l'[[erozion|asion eroziva]] de [[fiume|corse fluviałi]] e łe atività [[Tetònega a sope|tetòneghe]].
Le destinsion intrà "vałe a forma de U" e "vałe a forma de V" i ze tèrmani descritivi doparai in [[zeografia]] par caraterizar ła forma de l'aparensa trasversałe de ła vałe. La majorparte de łe vałi łe fa parte a uno de sti do tipi prinsipali o a un smisioto intrà de sti cuà, almanco inte ła [[sesion trasversałe]] dei versanti cołinari.
=== Vałe jasałi (tipołozia U) ===
[[
[[
Le vałi orìzenae dai [[jasari]] łe ze caraterizade da na '''sesion trasversałe a U''', difarentemente de łe vałe formae par erozion fluviałe che łe ga zeneralmente sesion trasversali a forma de V, spesalmente inte i teritori montani. Sta difarensa ła se ga parché l'asion eroziva dei jasari inte el fondo-vałe ła vien ezersitada da ła masa intiera, in lento e guałivo movimento, sora de tuta ła superfise de contato intrà jasaro e el tereno. La majorparte de łe vałe de sto tipo łe ga gavesto orìzene inte łe [[era jasałe|ere jasałi]].
Riga 26:
Le vałi orìzenae da corsi fluviałi łe ze łe pì comuni e ła so zèneze el ze evidentemente ligada a l'asion eroziva de łe àcue, che ła ze tanto majore cuanto ła ze pì ełevada ła pendensa da oltrepasar, pendensa che inte el tenpo ła vària par efeto de ła istesa asion eroziva a ła cuała ła ze conpagnada l'asion de depòzito dei matèriałi trasportai. Sto alternarse guałivo de erozion e depòziti che i costituise ła normałe evołusion dei corsi fluviałi, che i połe anca sbandonare ła so sede catando vie alternadive e formando novi [[alveo|alvei]], el definise anca ła stòria e ła morfołozia de łe vałe de sto tipo. La vałe cusita formada ła fa parte de ła [[conca idrogràfega]] del fiume.
Na '''vałe fluviałe''' profonda ła vien talvolta ciamada [[canyon]] o [[goła (zeografia)|goła]].
Na vałe fluviałe ła ga de sòłito na '''forma a V'''. La forma preciza ła dipendarà da łe caraterìsteghe del corso d'àcua che ghe core sora. I fiumi co gradienti de ripidesa, cofà che inte łe [[cadena montagnoza|cadene montagnoze]], łe produze parete rìpide e fondo streto. I varsanti pì basi i połe dar orìzane a vałe pì grande e moderade, ma inte l'estension inferior de un fiume, andove el se arenta inte el so [[liveło de baze]], eło el scumìsia depòzitare sediminti e el fondo de ła vałe el devien na [[pianura ałuvionałe]].
| |||