Difarense intrà łe version de "Val Venosta"

[Revixion njiancora controłà][Revixion njiancora controłà]
Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
Riga 8:
Dal [[Paso de Rexia]], dove el nase l'[[Àdexe]] ła riva fin a łe porte de [[Meran]], fasendo ła parte pì osidental de ła Provincia de Bolxan. Ła confina a nord co l'[[Austria]], a ovest co ła [[Svìsera]], a sud co ła [[Łonbardia]] e el [[Trentin]] e ad est col [[Burgraviato]].
 
Ła val ła xé prima en diresion nord-sud, poi (da [[Sluderno]]) en diresion ovest-est. Ła xé sormontada dal [[Grupo del'Ortles]] a sud-ovest e da łe [[Alpi Venostane]] a nord-est. L'[[Ortles]] (3.906 m slm) tra łe vałi de Solda e Trafoi (comun ddde Stelvio) łael xé el mónte pì altaalto del Trentin-Alto Àdexe. Ai sói pié se cata el [[Paso del Stelvio]] (2.760 m slm) co ła famoxa strada panoràmega particołarmente inportante par ła storia del [[siclismo]] su strada.
 
Ła Venosta ła xé ła xona co manco presipitasion de łe Alpi orientałi. Caraterìstego el xé el [[Mónte Sol]], versante meridonal de łe Alpi Venostane, chel ga un clima àrido-stepoxo e na vegetasion ùnega en tuto l'arco alpin. Soło dópo el dopoguera na polìtega de reforestasion ła ga canbià fasa a gran parte de sto teritorio qua, anca cavando ła sóa nadura par coltivar [[Pinus nigra]], miga apartanente a ła vegetasion autòctona.
Riga 14:
Drio na legenda che deso ancó ła par vèra par un mucio de venostani, ma ciaramente smentida dai stóreghi, el Mónte Sol el sarìa stà antigamente coverte da grande foreste de querce, che łe sarìa stade tagiade par fornir ła legna necesaria a ła costrusion de [[Venesia]].
 
El fondoval fin a łe bonìfieghe asbùrgiche del [[XVIII sècoło|XVIII]]/[[XIX sècoło]] el gera en prevałensa pałudoxo, e dópo ła Val Venosta ła xé rivada a meridarse el nome de "granaro del Tirol" par ła conclamada fertiłidà dei sói tereni. Deso ła xé caraterixada da veramente grande piantagion de [[pomer]], che łe fa l'agricoltura ancó l'atividà pì comun (un quarto de ła popołasion ativa ghe cata ocupasion). L'altro modor del'economia local el xé el turismo, sia de istà che invernal, anca se ła Venosta no ła xé cusì rica de infrastruture turìsteghe come altre xone del'Alto Àdexe. Pìcene industrie łe xé presente en squaxi tuti i comuni de ła val. Ghe xé anca na reda caviłar de axiende artigianałi e comersałi a gestion famejarfamegiar.
 
Arente el paso de Rexia se cata ła diga del [[łago de Rexia]], el pì granda łago del'Alto Àdexe, dove el canpaniłe del paéxe imerso de [[Curon Venosta]] el spunta da łe aque (el paéxe el xé stà recostruì pì en alto dópo ła costrusion de ła diga 'ntel [[1950]]).
 
Su ła destra del'Àdexe, fin en Łonbardia, na granda xona del teritorio el xé encluxo 'ntel [[Parco nasional del Stelvio]].
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/wiki/Val_Venosta"