Tratà de Parize (1951)

Tratà de Parize
Sorte	constitutive treaty (en) ; Tratai de l'Union Eoropea
Data	18 de apriłe del 1951
Entrada in vigor	23 de lujo del 1952
Pozision	Parize
Stato	Fransa
Depozitàrio	goerno franseze

El Tratà de Parize del 1951 o Tratà costitutivo de ła CECA (Comunità eoropea del carbon e de l'aciajo) el ze sta un tratà firmà a Parize inte el 18 de apriłe del 1951 e che el zera entrà in vigore inte el 23 de lujo del 1952^[1]

El "marcà comun" prevedesto dal tratà el vien inaugurà inte el 10 de febraro del 1953 par el carbon e el fero e el 1º de majo sevente par l'aciajo. El tratà el gaveva na durada de 50 ani e el ga avesto fin inte el 23 de lujo del 2002. La CECA drioman ła zera devegnesta parte integrante de l'Union eoropea.

Paezi aderenti

I paezi firmatari i zera stai: Belzo, Fransa, Zermània Ovest, Itàlia, Lusenburgo e Paezi Basi.^[1]

Contegnesti

Sto tratà el introduzeva ła lìbara sircołasion dei prodoti in cuestion, sensa deriti doganałi e gnanca tase, vietando pràteghe descrimenatòrie, sovension o juti inponesti dai Stati.

El tratà el se divide in cuatro sesion: 1) istitusion de ła Comunità eoropea del carbon e de l'aciajo, 2) istitusion comunitàrie, 3) despozision econòmeghe e sociałi e 4) despozision zenerałi.

Sto tratà cuà el ze ła baze istitudora de łe atuałi istitusion de l'Union Eoropea e che de fato el ghea dełìnea łe istitusion comunitàrie istituindo:

un'Alta Autorità, che el ze l'òrgano ezecutivo de ła CECA conponesto da nove menbri inte l'incargo par sie ani e che i połe far recorso a un comità consultivo (formà dai raprezentanti dei produtori, dei lavoratori, dei consumatori e dei comercianti);^[1]
un'Asenblea, co podere de controło, de 78 deputai (18 da ła Zermània, Fransa e Itàlia, 10 dal Belzo e i Paezi Basi e 4 dal Lusenburgo) nomenai dai respetivi parlamenti dei Stati firmatari;^[1]
un Consejo dei ministri, conponesto da sie raprezentanti dei goerni nasionałi e ła presidensa ła ze ezersitada par turno da cadaun menbro del Consejo par na durada de trè mezi;^[1]
na Corte de zustìsia conponesta da sete zùdazi nomenai de comun acordo dai goerni dei Stati menbri par sie ani

De consevensa ła CECA ła vien dełinearse cofà vero e pròpio òrgano soranasionałe co podere de decizion e el mete zo łe baze par ła nàsita de ła Union eoropea odierna.

Modìfeghe

El tratà el ze sta modìfegà pì volte, par ezénpio ogni cualvolta un novo paeze el vegneva farghe parte de ła comunità (tratai de adezion), o co che łe ze stae fate modìfeghe finansiàrie.

Co un a-ligà al tratà de Nisa el vien desponesto el trasferimento de łe atività e pasività de ła CECA a ła Comunità eoropea. El a-ligà el ze un protocoło rełativo a łe consevense finansiàrie de ła scadensa del tratà CECA e al fondo de reserca carbon e aciajo.