| Babel utensa | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||
| Utense par łéngua |
Studente de (ex) Siençe Naturałe a l'Universtà dei Studii de Padova, vui cołaborar co ła version vèneta de Wikipedia prinçipalmente par ciarir ła cuestion del'ortografía e çerti punti de gramatica. Me piazaría poderghe dar al uxo del vèneto un major intarese anca non-połídego partendo da sto projeto inportante, senpre seitando cołaborar anca co łe version inglexe e tałiana.
Computer
canbiaMe intareso de software líbaro, uxo SuSE Linux da un par de ani!
|
Sto iscrito el dòpara Linux. |
Proposte
canbiaMe propongo xa da deso de controłar che łe pajine scrite da usuari manco esperti łe respete sta convençion o cueła che se decidará.
Me propongo anca par crear na configuraçion de tastiera (par vèneto? neołogismo?) adata a scrívar par vèneto su sistemi Linux.
Propongo de tor su na połídega dura contro i tałianismi, creando neołogismi baxá sul vèneto clásico e col stanpo de tute łe łengue łatine atuałe.
Ła convençion ła xe baxá sul "Manual Gramaticałe Xenerałe de ła Łéngua Vèneta e łe só varianti" de Michele Brunelli, che se pol catar par Internet
Gnente dopie, mai! - Par vèneto no łe existe.
Ł - Ele tajá. ła va dopará a iniçio paroła o fra vocałe, spece có no ła se pronunçia. Sto uxo el parméte de no confóndar "do scóe" (en: two brooms; it: due scope) e "do scółe" (en: two schools; it: due scuole). El tajo el dovaría esar orixontal, ma siando che el sinboło coreto no 'l existe ne ła codífica unicode, se dòpara el sinboło tajá de sbiégo del połaco. Inportante xe no métare ła "£", anca parché on foresto el podaría pensar a on scherço. No se dòpara in parołe foreste, anca se połe èsare sugerío da ła pronunçia. Su ła vera utiłitá de distinguarla da L se pol discútar.
J - Bexon métare ła "J j" có ke se pronunçia na "i consonántica", osía na I a iniçio de paroła seguía da vocal o fra du vocałe. In çerte variançe (cofá 'l venexian) ła sona fa come na "Gi", donca maja se pronunçia: maia o magia. Sto uxo l'è conforme a quel che ghe xe de ła łítera J in tute łe łengue vegnú dal łatin de ła penísoła tałiana.
Ç - Par na cuestion de pułiçía ła sostituise el ZS de Brunelli. Se dòpara có na paroła ła ga en çerte xone ła pronunçia interdental o de /ts/. In xènare en tuti i caxi che ła paroła ła vien da na C o TI in łatin. Squaxi senpre, prexenpio, ne łe paro£e in -çion "naçion", "staçion". Par far "la próva" se varda se in talian la xe, spagnol, françexe, portughexe ... ła xe na C o Z, squaxi de sicuro va Ç.
Z - Stéso prinçipio de Ç. Sostituise el ZX de Brunelli parché manco fastidióxo a l'ocio. In xènare en tuti i caxi che ła paroła ła vien da na G o DI in łatin.
Q - No 'l se dòpara. Ła Q ła xe na łítera par parołe foreste, par vèneto senpre C, confá cuadro
X - In tuti i caxi de S "dolçe" che no vaga scrita z. Xe difarente da S!
S - Ła senpre pronunçia "dura" confá ne £a paro£a sałe, anca fra do vocałe.
Np e Nb - En vèneto no se scrive mai MP e MB, senpre NP e NB
Sc - Se scive scioco e sciopo non s-cioco o s-ciopo. No ga senso separarle, stante che par vèneto cubiá no łe vol dir gnente de particołar. Xe par tałian che ghe el dígrafo sc+i sc+e.
Par vèneto el plural de tante parołe el połe vere el canbio de vocal, no in tuti i diałeti. In sto caxo se preferiçe asar indicá łome che ł O co l'acento acudo, asandoghe ai łetóri de canbiar ła proninçia "a récia". Vidi "Açenti"
Sicome che se sbałia asè, ricordémo che el plural de na paroła feminil in -e resta in -e.
Par uniformidá se preferiçe no indicar ła -e facoltativa 'te łe parołe che łe terminaría par -ne, -re, -le. 'Ntei altri caxi ła ndaría mantegnú.
Łe parołe che vien dal łatin -TAS, TATIS łe termina par -DÁ. Łe parołe che łe vien da -ICUS łe tèrmina par -ÉGO. Łe parołe che łe vien da -ATUS -ITUS łe tèrmina par -Á -ÍO o -ÁDO -ÍDO, xe isteso.
In xènare quando che ghe xe na paroła che no se sa come tradúçar par vèneto, consijaría da una de vardar www.elgalepin.com, vocabołario vèneto online (e parché no cołaborar al Wikictionary?), e dopo ar límite venetixar vardando ła majorança de łe łéngue neołatine, sença darghe precedença al talian.
Açenti:
L'açento regołar el casca sora l'última síłaba 'nte łe parołe che łe finiçe par consonante e inte ła penúltima 'ne quełe che finiçe par vocal. In tuti i caxi de acento inregołar, cogna endegarlo.
Sora O e E se mete l'acento acudo o grave, conforme ła pronunçia. Siché vènare e séłega. (NB: ma valtri dixío sulserio paxèna? Mi pájina).
Sora A, I, U se preferiçe l'açento acudo, par uniformitá e parché cusí se costuma en altre łengue sorełe confá spagnoło e portughexe. L'acento grave no xe comunque eror.
Ocor indicar senpre l'acento acudo tònico sora nómi e agetivi. Par łe altre parołe, łome che se no łe xe de uxo comun o łe xe típiche soło che de una variante.
Transliteraçion:
Par venetixar parołe internaçionałe che łe vien da greco o łatin, se cosídera ste règle:
PT e CT deventa T TC e XC deventa C CE CI deventa ÇE, ÇI TIA TIE TIO TIU deventa ÇIA ÇIE ÇIO ÇIU