Vanxeło

El Vanxeło o Evanxeło el xe el primo łibro del Nòvo Testamento sudiviso in łibri che i conta ła vita e ła predicasion de Jexù de Nazareth de conseguensa el fondaménto del cristianèxemo.

Vanxeło
Autor	vari
Lengua orixenaƚe	grego antigo
Xenere	testo sacro
Ano de publicasion	dal I secoło in vanti

Etimołoxia

El nome Vanxeło el vien da na paròla greca εὐαγγέλιον (evanghélion) che riva da ł'itałian traverso el łatin che vol dire łeteralmente "ałegro anunsio" o "bona notisia".

Storia

In tel ł'arcada de diversi secołi xe sta scrito tanti testi dexegnà come "Vanxełi", seben de xenere łeterario diverso. Cualche dun, emanà in te i primi secołi de vita de comunità cristiana, i xe nà persi, divegnù çèlebri soło pa ła citasion de ła so esistensa in opare scrite dopo ła so conpoxision; parte de sti chi i xe sta recuperà grasie a ritrovaminti archeołogeghi a partire dal XIX secoło.

Tra i Vanxełi sopravisui fin ai jorni nostri, i cuatro pì antighi, che i conta ła vita, ła morte e resuresion de Cristo i xe considerà canòneghi da ła Cexa e i altri apocrefeghi.

Rapresentasion dei cuatro vanxełisti co ła sinbołogia: Matio (anxeło), Marco (łeon), Łuca (toro) e Joani (acuiła).

Vanxełi canòneghi

• Vanxeło secondo Matio
• Vanxeło secondo Marco
• Vanxeło secondo Łuca
• Vanxeło secondo Joani

Linganbi foresti

• Vanxeło, so Treccani.it – Enciclopedie on line, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana.
• Vanxeło / Vanxeło (altra versione), in Ençiclopedia Italiana, Istituto dell'Enciclopedia Italiana.
• (EN) Vanxeło, in Catholic Encyclopedia, Robert Appleton Company.

• (IT) Vangelo. Lingambo vardà el 30 de april 2020.

Controło de autorità	NDL (EN, JA) 01123931