The Beatles
I "The Beatles" (pronuncia: Bìtols) i ze un grupo ingleze che i ze devenjùi famozi inte i ani Sesanta e che i ga revołusionà asè el mondo de chełi ani łà e i zera conposti da John Lennon, Paul McCartney , George Harrison e Ringo Starr. I ga vendùo poco pì de un miłiardo de dischi in tuto el mondo, sensa contarghe i gadget.
I ani de ła formasion (1957-1960)
canbiaŁa storia dei Beatles ła ga inìsio, sabo 6 łujo 1957. In cheła data, inte ła Cieza de St. Peter a Liverpool, in ocazion de ła festa anuałe de ła parochia, A zera in corso na ezibision dei Quarrymen, un grupo skiffle de cui zera leader el sèdezene John Lennon. Ivan Vaughan, zà conpanjo de łe elementari de John e ex conponente de ła band, el ghe ga prezentà un tozo de cuìndeze ani, Paul McCartney, a l'època só conpanjo de scoła a'l Liverpool Institute. Paul el se ga prezentà sonando "Long Tall Sally" de Little Richard e Twenty Flight Rock de Eddie Cochran. Durando łe só ezibision, John el canbiava łe parołe e i acordi a só piàzer; oltra che da ła abiłità de Paul a ła ghitara, Lennon el ze restà cuindi colpìo da ła só memoria, dato che'l se recordava a ła perfesion i testi de łe canson che el ezeguiva. Seben John el savese che invitar Paul a far parte de'l grupo gavaria senjifegà condividarne ła leadership, ło fa entrar inte i Quarrymen. Alguni mezi dapò l'ingreso inte'l grupo de Paul, cuesti i ga proà contatar par na audision n'altro tozo che co eło el frecuentava el Liverpool Institute, l'amigo e conpanjo de scołabus George Harrison. Lennon el ga ameso George inte'l grupo in sèvito a un provin che'l ga avùo łogo propio so un autobus, dopo averlo ascoltà simentarse in un toco strumentałe, Raunchy. Inte'l zenaro 1960 l'è stà un conpanjo de John all'Art College, el scoseze Stuart "Stu" Sutcliffe, a deventar el basista dei Quarrymen. Pitor de gran tałento, el se tołe un baso Höfner dopo aver vendùo el só primo cuadro. Pì tardi, chel ano, tołendo spunto dai Crickets de Buddy Holly (griłi, in ingleze), el compleso el gheva ciapà el nome de Beatles – dopo èsar pasà par Johnny and The Moondogs, Beatals, Silver Beetles, Silver Beatles e par fenir, a metà de agosto 1960, Beatles. A l'inìsio de ła só cariera,ai Beatles ghe mancava un baterista fiso; a iuri se unise par un parìodo curto el baterista trentasìene Tommy Moore, che i ga mołà daspò na tournée in Scosia come grupo de spała de'l cantante Johnny Gentle. E soratuto Sutcliffe el gaveva dificoltà a sonar el baso in modo sodisfacente. Par na serie de fortunàe coinsidense, poiché altri grupi de Liverpool non i zera disponibiłi, el só primo manager, Allan Williams, el ghe ga proponesto na scritura ad Amburgo – dove n'altro grupo de Liverpool, Derry and the Seniors, i zera drio ezibirse co suceso – a condision che i se dotase de un baterista fiso: un dì de agosto, a'l Casbah di Mona Best i ga osarvà so fioło de ła propietaria, Pete Best, che co'l só grupo, i Blackjacks, el se esibiva a ła bataria. Retenjùo idoneo, l'è stà reclutà pochi dì prima de partir par Amburgo.
El parìodo de Anburgo (1960-1962)
canbia
Ad Anburgo i ga scomisià na vera trasformasion. Costreti da'l sutìl titołar de l'Indra, el łocałe dove che se ezibiva (a'l nùmaro 64 de Große Freiheit, na łaterana de ła Reeperbahn, ła via a łuze rose de'l cuartier de St. Pauli) a łonghe performance in cui i doveva produr el màsemo vołume, ła só mùzega ła ga ciapà potensa e consapevołesa[1]. In cuel parìodo A se ga formà el stiłe e el repertorio che'l gavarave caraterizà i primi ani de ła só atività e segondo na teoria[2] – drioman contradita da l'intarasà[3] (Ga zmentìo Paul: A ghe ze na teoria drio ła cuała A sarìa stà mi a darme da far parchè Stu el łasase el grupo cusì da asicurarme el posto de basista. Fegurarse ! Nisun vol sonar el baso)– ze scumisià a emérzer ła vołontà de Paul de ciapar el posto de Stuart a'l baso. Ła prima volta che el grupo el se ga ezibìo co un contrato co'l nome "The Beatles" A ze stà propio ad Anburgo, el 17 agosto 1960[4][5].
A fìn de novenbre i ze stà costreti a tornar a Liverpool par dei problemi che i gheva avùo co ła połisia todesca, imboconà da'l primo inpresàrio che'l łi gavea ingagià ma che st'altri i gavea mołà par un contrato pì vantajozo. George el zera minorene e no'l podea łaorar conforme a ła łeze, Pete e Paul i s'avea trasferìo inte ła nova sistemasion procurà da'l novo dator de łaor, rentrando cusì inte'l só vecio e precario ałozo par torse łe só robe i ga inluminà ła stansa bruzando un goldon che'l zera tacà so ła parede e bruzà cusì anca ła carta da parati, fato che'l ga simentà che i fuse łigài e espulsi. Tutavia, puochi mezi drioman i tornava ad Anburgo co un contrato firmà sensa che el só manager el se intrigase, grasie ai stimadori che i se gavea concuistà, e łà i s'a ezibìo da'l 1° apriłe a'l 1° łujo de'l 1961.
Inte ła tersa spedision inte ła sità todesca - ch'A ze capità inte l'apriłe magio 1962 - s'a scomisià a dełinear ła line-up de'l grupo. Stuart Sutcliffe, ameso a l'Academia d'Arte d'Anburgo, el ga łasà ła mùzega par dedicarse a ła pitura, só vero intarese, e a'l baso A ze subintrà Paul McCartney. Gera canbià anca el só look, i cavełi 'vanti petenà co la franzeta, łe jache de pełe e sensa patełe. Tuto cuesto conpletà da stivałeti ("Beatles boot", el ze stà el contributo a l'imàzene dei Beatles dà da ła novisa todesca de Stuart, Astrid Kirchherr. El grupo el ze tornà ad Anburgo par l'ùltema trasferta de metà desenbre 1962, ezibindose fìn a'l fenìr de l'ano a'l Star-Club. Co 'st'ùltemi conserti, i Beatles i gavea cołesionà un totałe de 800 ore so i palcosenici todeschi.
I ezordi in studio (1962-1963)
canbia
Tornài indrìo da ła prima trasferta anburgheze, i Beatles i ga tacà ad atrar atension so de łori co ła só mùzega martełante e ła nova siera che i gavea, daseno orizenal par cuełi tenpi. I gavea scomisià a sonar su un łocałe in Mathew Street, el Cavern Club, dove, co'l só saverse méterse in zogo e ła só grinta so'l palco, i reciamava un vasto pùblego formà in gran parte soratuto da farnetiche amiratrici.
Presto i gaveva trovà un manager in Brian Epstein che a l'època el zestiva na botega de ełetrodomestici e dischi a Liverpool. Incuriozìo da ła rechiesta da parte de un só fan de My Bonnie – un disco rezistàr da'l grupo in Zermania indove st'taltri i conpanjava el cantante sołista Tony Sheridan – e anemà da'l fato che łori i se ezibise a'l Cavern Club a poca distansa da ła só botega, el ghe ze ndà par conósarli. Colpìo da'l carizma che i gheva e da'l reciamo de pùblego, el s'avea oferto da farghe da manager. Anca par el fato de aver roto co'l só primo inpresàrio Allan Williams, e łimitandose ła só atività scuazi soło che pa'i spetacołi zornalieri a'l Cavern Club, daspò na ezitansa so'l prinsìpio i ga acetà. Da parte sòa Epstein el ze stà bon de zlargar el ziro de łe só scriture, inpenjandosea netarghe da novo l'imàzene, insenjàndoghe anca el sełebre inchino da far tuti insieme inte'l steso momento durando i só conserti e faséndoghe po' otenjìr un provìn ai Beatles co ła Decca Records el dì de cao d'ano de'l 1962. A ze stà cusì che Mike Smith, oservador de ła Decca Records, el zera partio par Liverpool par scoltar i Beatles e n'altro grupo łocałe, restando un mucio inpresionà da łe ezibision che i faseva a'l Cavern Club. Rivài a Łondra pa'łe audision dopo aver viazà e na note pasada mal, inrabiài e nervozi i Beatles - consegiài mal da Brian Epstein so i brani da sernìr - i gavea desizo de far ła parte manco ecitante de'l repertorio che i gaveva, conservà pa'ła storia inte łe rezistrasion restàe inte l'archivio de ła caza discogràfega. Anca se Smith el gaveva apresà, ła Decca ła ga preferìo méter soto contrato n'altro grupo - Brian Poole & The Tremeloes - par el fato che 'st'ùltemi i jera de Łondra e non de ła pì łontana Liverpool. El zbałio de sagomàda el ze deventà epocałe. Un par d'ani drìo, ła stesa Decca, par destìn de ła sorte so comandaìsa de George Harrison, ła ga meso soto contrato i Rolling Stones, sensa èsarghene in un primo momento convinta, propio par non cascàr da novo so' l stranbòto fato coi Beatles. Dopo 'sto insuceso, Brian Epstein el ga pensà che par dar mazor profesionałità e colpìr cusì i discogràfeghi A fuse più intrànte prezentarse co un disco pìtosto che co dei nastri. Cusì el ze ndà inte un sełebre negosio HMV in Oxford Street a Łondra, dove el tècnego Jim Foy, responsabiłe a ła reałizasion de l'acetato, el ze restà daseno inpresionà da ła mùzega che'l gheva sentìo indresando el Manager dei Betles a Sid Coleman, dirizente de ła EMI. Ze stà soło l'insistensa de Brian Epstein e el fato che'l fuse, co ła botega de famegia NEMS (North End Music Stores), un inportante distributor inte'l nord de l'Inghiltera, a convinser i responsabiłi de ła EMI, ch ie ghe gavea domandà a George Martin el conpito de scoltar calche trasa insiza dai Beatles.
Martin, a cuel tenpo, el zera responsàbiłe par ła EMI de l'eticheta susidiaria Parlophone, che ła se ocupava de jazz e mùzega clàsega. El zera dònca pìtosto łontan da'l zènare muzegałe dei Beatles, , ma avendo scoltà sp insistensa de Epstein parte de'l materiałe da łori prodoto, el s'a convinto che se podeva ciapar calcosa de bon da'l grupo considerando che vałese ła pena darghe a łori na ocazion concedendoghe a'l quarteto na audision che se ga dezvolzesto el 6 zunjo a Łondra ze stà rezistrà cuatro tòchi, tra cui na varsion de'l clàsego Bésame mucho cantada da Paul e tre conpozision orizenałi: Love Me Do, P.S. I Love You e Ask Me Why, da łe cuałe l'asistente de studio de George Martin, Ron Richards (che'l s'a fato cargo de ła sentada de rezistrasion in ateza che rivase Martin) restando ben insucà. Ze stà soło a cuel ponto che i Beatles i ga posùo avèr un vero contrato discogràfego, anca se no tanto vantagiozo par łori. Quando el 4 setenbre 1962 i Beatles se ga prexentà da nòvo ne ła sała de incixion de Abbey Road, Ringo Starr gaveva ciapà el posto de Pete Best a ła bateria. Suìto drìo l'audision che xe stà fata a zugno, infati, George Martin, che no zera sodisfato de łe carateristeghe strumentałi de Best, gaveva dito a Brian Epstein che gavarìa preferìo un sessionman par la registrasion in studio. Inazonta Pete Beste gavea un caratere introverso e conportamenti che conprometeva l'unità de ła formasion, masime inte el contesto de Anburgo: desferensiandose dai altri tre el se refudava de tòr pastìlie eçitanti e de adotàr na nòva petenadùra. Ghe xe anca chi che pensa che gabia zogà ła zełoxia: ła fiła de amiradòre de Best zera bastansa fiso, e questo minasava łe anbision de conquiste feminiłi da parte del resto del grupo. Comunque sia, no s'avea creà un gran fiatamento coi altri conponénti. In azonta John, Paul e George conoseva za Ringo par averlo incroxà ad Anburgo col sonava col grupo Roy Storm and the Hurricanes; e el baterista conoseva el so repertorio in quanto el gaveva ocaxionalmente sostituìo Best. Soto ła presion de George Martin, Starr xe stà perciò considerà dai tre l'ełemento adato a ła sostitusion definitiva, capitàda el 16 agosto.
Par ła sesion de'l 4 setenbre, Martin el ghe gheva catà na canson co'l cuało el pensava che i podese portarse in sima a łe clasifeghe de łe vendite. El titoło de 'sto tòco el jera How do you do it? e l'autor Mitch Murray. Ma i Beatles i gavea dito patocamente che i vołeva rezistrar materiałe de só conpozision orizenałe. Cusì dopo aver sonà How do you do it? i ga insidesto Love Me Do . Scoltando ła rezistrasion che ła ze stà fata cuel dì, el produtor el ga considerà ła prova de Ringo Starr puòco sodisfacente e donca par ła sesion in studio de ła setimana drio el gavea tolto ła desizion de canbiar Ringo co'l sessioman Andy White, che'l ga sonà ła batarìa in Love Me Do e in P.S. I Love You. Ringo el s'avea trovà a sonar el tanburèło che'l fazea da renforso a'l rułante in Love Me Do invese in P.S. I Love You el sonava łe maracas.
Love Me Do el ze stà publegà come singoło inte ła varsion co Ringo Starr, mentre ła varsion che ghe ze inte l'albun ła ga visto ła cołaborasion de White che'l ga sonà ła batarìa. El disco, che ła EMI ła ga considerà co poche atension promosionałi, el gavea ciapà el diezesetèzemo posto par cuanto revarda łe clasifeghe de vendita de'l Renjo Unìo, vendendo tanto parò a Liverppol. Na lezenda ła vołe che el suceso de vendite a Liverpool el ghe fuse dovùo a l'acuisto da parte de Brian Epstein de na miàra de copie de'l disco. A cuarant'ani de distansa cuel che'l parea un epizodio de łezenda el ze stà invese confermà da Alistair Taylor, che a cueł'època el zera asistente de Epstein.
Please Please Me el ze stà el só segondo 45 ziri e el gheva ciapà el primo posto de ła Hit parade ingleze. Sarìa stà el primo dei tanti hits firmù Lennon-Mc Cartney. El suceso de'l brano el ga tacà a far conósar el grupo so scała intarnasionałe venjùo fora el 11 zenaro 1963, avendo subìo recension pozitive. Do mezi daspò l'usida de Please Please Me , el 22 marso A ze venjùo fora l' àlbun omònemo, che in un colpo el ga vendùo 500.000 copie razonzendo el primo posto ne ła clasifega ingleze de vendita dei LP. 'Sto 33 ziri, che'l vedeva na coertina orizenałe co ła só someja in costume de sena, afasà, baldansozi e soridenti, da ła ringhiera de ła caza editora de ła EMI in Manchester Square, A ze stà fato el primo paso de'l só ingreso inte ła storia de ła mùzega. Da osarvar che par ła prima volta no se tratava de cover taconàe a ła bona par méter insieme el formato 33 ziri, come invese el jera comùn par sfrutar rapidamente singołi de suceso, ben oto brani so cuatòrdaze i zera infati de só conpozision.
L'àlbun drìo, With the Beatles, el ze stà publegà el 22 novenbre 1963 avendo un consenso cusì grando, sia de pùblego che de critica, che no A ze stà njanca nesesario promóvarlo co l'insìda de un singoło. Ła covertina ła zera daseno artistega e orizenałe, cusì 'fa i sete brani firmà Lennon-McCartney e el primo filmato da Harrison ciamà Don't Bother Me. A ze deventàe sełebri ''All my loving'' reciapàda da tanti altri artisti, e ''I Wanna Be Your Man'', co ła cuała i Rolling Stones i ga sentrà el só primo suceso comersiałe. Intanto, a parte ła atività fisa dezvolta in studio, i continuava sensa fermàe i consrti e i tour in varie nasion in ziro par el mondo.
« I conponidori inglezi pì strazordenari de'l mondo de'l 1963 ze, a tuti i efeti John Lennon e Paul McCartney... łe sèteme mazor e łe none łe se łiga cusì ben inte łe só canson da far pensar che armonia e mełodia no łe nasa insenbre ». (Tradoto da William Mann, dal zornàl The Times, 1963)
Ła scałada a'l suceso - Łe tournée (1963-1966)
canbia
El 1963 el senja par i Beatles ła popołarità otenjùa. A cuesta A ze sevitàe produsion muzegałe, conserti par ocazion spesiałe (el Vall Parnell's Sunday Night at the London Palladium e l'ezibision che ła ga fato storia a'l Royal Variety Performance (indove A ze stà prezenti anca i reałi inglezi), łe aparision in tełevizion. Testimoniansa de'l fato che i zera romai deventài famozi ze intrà l'altro l'anda de łe iscrision a'l só fan club; so'l scominsio de'l 1963 i iscriti i zera rivà a na mièra, e in feniménto de'l steso ano el nùmaro de iscriti el zera cresùo a strangołón verso otantamiłe. E finìo cuel'ano i zornałi inglezi i reconosseva scuazi tuti cuanti inte'l steso momento łe cuałità che gaveva el grupo. Ma na parte de rimarco parchè l'imàzene de'l grupo ła fsse diramàda ła ze stada costituìa dai conserti.
I Beatles daspò el 1960 i zera tornài in Zvesia par ła segonda volta co un tour curto da'l 3 a'l 6 zenaro 1963. 'Sta espariensa avùa ła ghe ga permeso de ndar fora da'l ziro de ezibision inte'l steso club. John el considerava el tour scoseze de'l 1963 un "sołèvo. Scominsavimo a sentirse łimitài, sensa zbòchi". [...] L'espariensa de Anburgo ła zera romai pasada".
Ancora pì motivante l'è stà ła tournée sucesiva come grupo de spała de Helen Shapiro che ła se ga dezvòlto da'l 2 febraro a'l 3 marso de'l mèdemo ano e che ła ga tocà quatòrdaze sentri inglezi[6]. El tour el ga contribuìo a'l definitivo méter insenbre Ringo co i altri tre Beatles e a l'afiatamento de'l grupo. De novo John el ga zudegà che «canbiàr onji séra łocałe el ze stà un vero tocasàna»[7].
Tornà a Liverpool el 4 marso, dopo sincue dì co altri artisti i e ndài da nòvo in tournée – che ła sarìa durà insìn a'l 31 marso – par łe mazor piase inglezi, senpre pì popołari intrà el pùblego dei conserti, senpre pì in reslato inte i cartełoni publisitari e senpre pì inportanti tanto da èsar łori a ezibirse co A finiva i spetacołi[8]. So'l finìr de otobre i ze zvołà in Zvesia par el primo tour a l'èstaro. Łà par na setimana i ga intersà insizion radiofòneghe, conserti live e rezistrasion par el programa tełevizivo zvedeze Drop In. Consapévołi de dover concuistar el pùblego scandinavo, i Beatles i se ga ezibìo a ła stasion radiofònega Karlaplansstudion inte uno spetacoło de cuałità esełente[9].
Drioman, co łe aparision tełevizive inte i show muzegałi,[10] ła só imàzene inovativa, ła petenadura e i vestidi, i ga concuistà un istantaneo sèvito tra i zovenàti inglezi. A ze scomisià cusì ła Beatlemania: onji só conserto i ze stà propio caratarizà dai sighi asordanti de łe fan che rendeva inposìbiłe scoltar el son che i produzeva.[11] I zera in azonta costreti a rocanbołesche scanpàe par evitàr l'asalto de łe maznàe de amiradore.[12][13]
Ła prima só trasferta a łevèło intercontinental in tera mericana ła ze de'l parìodo 7-22 febraro 1964 : i ga avùo gran acèto venjìndo ben resevùi a l'aeroporto de New York da na sunansa de zente come fotografi e sene de fan ingałài e stracontenti de védar i só beniamìni, pianti e sighi i ga continuà inte ła prima setimana che i se ga ezibìo a ła Canergie Hall de New York e a'l Washington Coliseum de Washington D.C.. El 9 febraro el cuarteto el ze stà ospite e protagonista de na prima pontada de'l programa Ed Sullivan Show , e può i se ga spostà a Miami par farghene na segonda.[14]. Durando l'aparision al''Ed Sullivan Show, el nùmaro de crimini reportà a New York el ze stà tanto visin a'l zero e cuełi minoriłi prategamente i se gavea azerà.[15] A tal propozito George Harrison el ga afermà che «parfìn i criminałi i se ga ciapà dieze menuti de pauza in ocazion de'l show dei Beatles»,[16] tołendo spunto da łe notisie, fùrsi un poco sensasionałìsteghe, conparìe so i zornałi anglo-'mericani de l'època. Ła tournée de'l febraro 1964 ła ze stà documentà, par cuanto revarda ła parte rełativa a ła cavedałe Washington, anca na serie de cuarantasìe somegie restàe in cao de tanto mai publegàe, scatàe da un somejaro diłetante, Mike Mitchell, e batùe a incanto da Christie's a New York inte'l łujo 2011 par na cifra ezorbitante.[17]
Note
canbia- ↑ Harry, 2001, op. cit., p. 29 .
- ↑ Norman, 1981, op. cit., pp. 136, 154-7 .
- ↑ Smentì Paul: «C’è una teoria secondo cui sarei stato io a darmi da fare perché Stu lasciasse il gruppo così da assicurarmi il posto di bassista. Figurarsi! Nessuno vuol suonare il basso […]»,Miles, 1997, op. cit., p. 67 .
- ↑ “THE BEATLES”, Source. entrada l'8 marzo 2011.
- ↑ (EN) Tim Hill, Then There Was Music: The Beatles, Daily Mail, 2007, pp. p.13, ISBN 0-9545267-7-5.
- ↑ Lewisohn, 2005, op. cit., pp. 98-102 .
- ↑ Harry, 2001, op. cit., p. 742 .
- ↑ Harry, 2001, op. cit., p. 743 .
- ↑ Lewisohn, 2005, op. cit., pp. 126-127 .
- ↑ Ingham, 2005, op. cit., pp. 199-206 .
- ↑ Inte i conserti de Sydney de'l 1964, un tècnego el gavea mezurù el łeveło de rumor dei sighi che acołieva i Beatles so'l palco e el ło gavea vałutà in 114 decibel. Par aver na piera de paragon, un Boeing 707 in voło el produzeva dai 90 ai 100 decibel. Cuesto el ghe fazesto scrivar ai zornałi che «i fan dei Beatles i fa el rumor de un jet in voło». Harry, 2001, op. cit., p. 720 .
- ↑ So'l finìr dei conserti, par evitar l'asalto dei fan, el grupo el faseva uzo de automobiłi siveta soéta, autoblindàe de ła połìsia e talvolta de gałarìe soto tera che łe permeteva de suparar ła zente sunada. Epstein, 2013, op. cit., pp. 107-108 .
- ↑ A'l Cow Palace de San Fransisco, co i fan i torniava perigołozamente ła limousine destinada a trasportar i Beatles in albergo dopo el concerto, i cuatro i se gaveva mascarà da infermieri e i ga scantonà in anbułansa. In Davies, 2009, op. cit., p. 213 .
- ↑ Lewisohn, 2005, op. cit., pp. 144-7 .
- ↑ «A New York, durando el spetacoło tełevizivo no se ga rezistrà el furto njanca de un coverzi moso de automobìłe e no ze stà reportà un soło minoriłe grave in tuta l'America». Davies, 2009, op. cit., p. 196 .
- ↑ The Beatles Anthology, 2010, op. cit., p. 119 .
- ↑ Elisabetta Esposito, Il porno di Marilyn e le foto dei Beatles: tutto all'asta!, La Gazzetta delle Sport, 22 luglio 2011. entrada il 14 settembre 2014.
Coliegamentu esterni
canbia- The Beatles, ufficiuali sitou
| Controło de autorità | VIAF (EN) 141205608 · ISNI (EN) 0000 0001 2170 7484 · El vałore CFIV045478 de SBN no el xe mija bon. · Europeana agent/base/146933 · LCCN (EN) n79018119 · GND (DE) 2005535-3 · BNF (FR) cb13901884f (data) · BNE (ES) XX245663 (data) · ULAN (EN) 500372404 · NLA (EN) 36101014 · NDL (EN, JA) 00277241 · WorldCat Identities (EN) n79-018119 |
|---|