Cuarantia
El Consejo dei Cuaranta o , pì senplisemente, Cuarantia jera uno dei masimi organi costitusionałi de ła vecia Republica de Venesia, co funsion sia pułiteghe che de Tribunal Supremo.
Orixene e evołusion
canbiaPare che ła Cuarantia ła sia sta istituia xà dal 1179 co łe reforme costitusionałi che ga trasforma ła monarchia dogal in Stato de forma comunałe. Sto organo el xe nasùo cofà senblèa dei cuaranta eletori che ghe spetava ła nomina del Doxe. Sti cuaranta, sielti da nove eletori nominai da ła senblèa popołar, dopo 'ver nominà el Doxe i stava al poter aministrando ła justisia insieme col Doxe e partesipando, co el Consejo dei Pregai, al goerno del Stato e a łe funsion legislative, che ghe vegnea dełegae dal Maxor Consejo, del cuałe i cuaranta i faxea parte de dirito.
Dopo ła reforma costitusionałe del 1297 che, co ła Sarada del Maxor Consejo, ła ga trasformà el Stato in Republica ristocràtica, a ła Cuarantia ghe vien demandà l'aprovasion e ła vałutasion de łe nove nomine al Maxor Consejo e al Consejo dei Pregai, ma anca, secondo el Maranini, ła preparasion dei progeti de lexe rivardanti ła justisia penałe, ła gestion del fisco e de ła moneda.
Pì vanti ła Cuarantia ła perde łe so funsion legislative e de raprexentansa in favor del Consejo dei Pregai e, torno al 1380, dopo ła creasion del Pien Cołèjo, anca racuante de łe funsion executive che ła gheva. Ła Cuarantia ła conserva cusì da chel momento łe funsion de goerno de ła Xeca, ła preparasion dei piani finansiari e fiscałi da darghe al Maxor Consejo e, soratuto, ła funsion judisiaria. I xùdexi de ła Cuarantia i jera eleti dal Maxor Consejo e i restava in funsion par un ano.
Inte el 1441 ła Cuarantia orixenałe ła ciapa el nome de Criminal e vien creà na nova Cuarantia Sivil. Inte el 1491 sta Cuarantia Sivil ła ciapa el nome de Sivil Vècia e vien creà na Cuarantia Sivil Nova.
Cuarantia Criminal
canbiaŁa Criminal ła gheva conpetense so i dełiti, so i crimini e in xeneral sol dirito penałe. I tre cai de ła Cuarantia i sentava de fianco del Doxe e del Minor Consejo inte ła Serenisima Signoria, organo prinsipałe de raprexentansa de ła Republica. Ła conferma de ła Serenisima Signoria ła jera nesesaria par rendare executive łe pene de morte. Łe funsion de publica acuxa łe jera sostegnùe dai Avogadori de Comun.
Cuarantia Sivil Vècia
canbiaŁa Sivil Vècia ła gheva conpetense so łe cuestion del dirito siviłe pa' i apełi che rivava da Venesia, dal Dogado e dal Stato da Mar. Ła funsion de publica acuxa ła jera sostegnùa dai Auditori vèci a łe Sentense, che i gheva anca el conpito de vałutar se na cauxa ła podeva rivar a sta Cuarantia o no.
Cuarantia Sivil Nova
canbiaŁa Sivil Nova ła gheva conpetense so łe cuestion del dirito siviłe pa' i apełi che rivava dal Stato da Tera. Ła funsion de publica acuxa ła jera sostegnùa dai Auditori novisimi a łe Sentense, che i gheva anca el conpito de vałutar se na cauxa ła podeva rivar a sta Cuarantia o no.
Bibliografia
canbia- Da Mosto, Andrea: L'Archivio di Stato di Venezia, indice generale, storico, descrittivo ed analitico', Biblioteca d'Arte editrice, Roma, 1937.
- Diehl, Charles: La Repubblica di Venezia, Newton & Compton editori, Roma, 2004. ISBN 8854100226
- Romanin, Samuele: Storia documentata di Venezia, Pietro Naratovich tipografo editore, Venezia, 1853.
