Nùvoła

Ła nùvoła (dita anca nioła, neoła) ła xe na masa vixìbiłe de pìcołe giosete d'aqua o cristałi de giaso sospexi 'ntel'atmosfera, sóra de ła superfisie terestre o de n'altro corpo planedario o un satèłite. Łe se pol formar struture che łe somégia a nùvołe anca inte el spasio intrà łe stéłe, ma in sto caxo qua no se parla miga de grupi de giose de vaor àqueo. Se parla in sto caxo de nube interstełare.

Nùvołe de acqua.

Ła parte de ła meteorołogia che ła studia łe nùvołe e i fenòmeni a łore cołigai ła xe dita nefołogia.

Łore łe vien prima e xe cauxa de conplesi fenòmeni meteorołòxici, come ła pióva, ła neve e ła tenpesta. Par somegiansa de forma ła paroła ła xe doprà anca par parlar de fumarèe 'ntel'atmosfera o concenstrasion de pólvare, sabia o inseti.

Dal pónto de vista de ła termodinàmega łe nùvołe łe prexenta ła posibiłità de vardar fenòmeni chei càpita drénto un flùido gasoxo conosuo come atmosfera; łe grandése in xógo łe xe: tenperadura, umidità, presion.

Nùvołe cołorae de roso, a ła tramontada.

Cołor

Łe nùvołe che łe se forma su ła Tera łe xe fate de vaor àqueo che, condensàndose, el crea pìcołe gioséte o cristali di giaso, de sòłito de 0,01 mm de diàmetro. Co che se forma grupi de miłiardi de ste giosete, ła se pol véder na nùvoła, de un tìpego cołor bianco, par via del'alta refresion de ła łuxe (intrà el 60% e el 85%) su ła superfisie de ste gioséte.

Par ła granda dispersion de ła łuxe inte łe gioséte che łe compon ła nùvoła, eła ła pol constar anca grixa o, a volte, squaxi nera. Magior sarà ła densità de ła nùvoła e magior el só spesor, più scura eła consterà. Sto qua el xe el motivo par el qual na nùvoła chel porta tenporal, in xener un cumułonénbo, ła consta vèro scura a ła baxe.

Al'alba e a ła tramontada, łe nùvołe łe pol tor un cołor sìmiłe a queo del sieło, soratuto naranson e roxa. Visin a ła łonghésa d'onda del'infraroso, łe nùvołe łe sarà più scure perché l'aqua che łe costituise ła asorbiria davèro ła łuxe sołar a sta longhéa d'onda qua.

Formasion

L'aqua contegnua inte i mari, laghi e fiumi ła evàora par l'asion dei ragi del Sol e dei vénti. Ła masa de aqua che ła salta fóra ła ga n'alta tenperadura e par movimento natural (convesion) ła va su. Co che ła xe łà, łe tenperadure łe xe cusì base che el vaor el condénsa, formando ła nùvoła.

Ste nóve mase łe pol contegnir aqua par mièri de chiłogrami che par łore łe starie ben cùsi. Łe precipitasion łe càpita par intervénto de qualcosa de foresto. Infati łe giosete łe ga bexogno de un corpo sòłido sul qual meterse a doso par cascar: sto qua el pol èser un graneo de pólvere chel vien da soto, portà dai venti. De sòłito, parò, càpita che ghe sia na corénte de aria fréda che ła giasa parte del aqua, che de conseguénsa casca xó. Par sta roba xe comun dir che pióve de siguro co che ghe xe nùvołe e riva na ventada fréda.

El giaso el pol cołar, naturalmente, se ghe xe na tenperadura atmosfèrega che ła sia bastansa alta e cusì pol cascar ła pióva. Co che xe frédo casca xó neve. Ła tenpesta ła pol èser anca de primavera o istà, perché drénto łe nùvołe ghe xe corénti che łe slarga i tóchi de jaso e i no ga ténpo de cołar prima de rivar par tera.

Altri progeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so nùvoła
• el detien schemi gràfeghi so