Organizasion Eoropea par ła Investigasion Nucleare

L'Organizasion Eoropea par ła Investigasion Nucleare, comunamente conosesta co ła sigla CERN (AFI: /ˈʧɛrn/^(VEC) ; in franseze Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire literalmente Consejo Eoropeo par ła Reserca Nucleare), el ze el pì grando laboratòrio inte el mondo de fìzega de łe partezełe, ponesto inte el confino intrà Svìsara e Fransa, a ła perifaria òvest de ła sità de Zinevra, inte el comun de Meyrin. La convension che el ło ghea istituivo ła ze sta firmada inte el 29 de setenbre del 1954 da 12 stati menbri. Inte el dì de oncó i ghene fa parte 23 stati, pì racuanti oservatori, conprendesti stati extraeoropei. El fin prinsipałe el ze cueło de fornir ai sercadori i strumenti necesari par ła reserca in fìzega de łe alte enerzie o sia prinsipalmente i sełeratori de partezełe, che i porta nùclei atòmeghi e partezełe subnucleari a enerzie tanto erlevae, e i revełatori che i parmete de oservar i prodoti de łe cołizion intrà fasi de ste partezełe: a enerzie sufisentemente erlevae, inte łe cołizion łe gnen produzeste stra-tante partezełe difarenti; in racuanti cazi łe ze stae descuerte in sta magnera partezełe che finmente a cuel momento łe zera desconoseste.

Organizasion Eoropea par ła Investigasion Nucleare

(fr) Organisation européenne pour la recherche nucléaire
Dati
Nome scursà	CERN
Sorte	organizasion internasionałe nuclear research institute (en)
Canpo de laoro	Fìzega de łe partezełe e high energy physics (en)
Łéngua ufisałe	inglezo e franseze
Forma zurìdega	Internationale Organisation (mul)
Istòria
Creasion	29 de setenbre del 1954
Evento signifegadivo
7 de apriłe del 2012	scoperta del Bosone di Higgs (it)
2014	Opening the tetraquark (en)
Atività
Menbro de	UNESCO Global Open Science Partnership (en) European Open Science Cloud Association (en) DataCite (it) Open Access Scholarly Publishers Association (it) Global Open Science Hardware (en) Fondasion Linux World Wide Web Consortium (it) Digital Preservation Coalition (it) Coalition for Advancing Research Assessment (en) arXiv (it) (2021–) ORCID (2023–)
Menbri	24
Governo d'impresa
Presidènsa	Ursula Bassler (2019–)
Zestor/diretor	Fabiola Gianotti (it) (2016–)
Inpiegai	2 635 (2020)
Formà da	CERN (Organisation européenne pour la recherche nucléaire) (it)
Indicatore economico
Budget	1 230 MFr (2018)
Altri
Premi (2013)  Princess of Asturias Award for Technical and Scientific Research (en)  UNESCO Niels Bohr Medal (en)
Sito web	home.cern
Pozision

Istòrego

Dopo de ła seconda guera mondiałe se ghea sentio el bezogno de fondar un sentro eoropeo de vanguàrdia par ła reserca col fin de ridarghe a l'Eoropa el primà inte ła fìzega, dato che in cuei ani i prinsipałi sentri de reserca i zera tuti inte i Stati Unii. Co sto fin, inte el 1952, dódaze Paezi eoropei i ghea reunio un consejo de siensiai col cònpito de trasmudar in realtà cuel dezidèrio. El consejo el zera sta denomenà Consejo eoropeo par ła investigasion nucleare (in franseze Conseil européen pour la recherche nucléaire) e da cuà ła derivasion de ła sigla CERN. Inte el 1954 el ghea ciapà vita el projeto del sentro de investigasion eoropeo istituio dal Consejo eoropeo par ła investigasion nucleare: ze cuita che nase l'Organizasion Eoropea par ła Investigasion Nucleare, ereditàndoghene ła sigla.

Atualmente 23 paezi menbri i fa parte del CERN. El 14 de disenbre 2012 el ghe ze sta reconosesto el status de oservatore de l'Asenblea zenerałe de łe Nasion Unie.

Altri projeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Organizasion Eoropèa par ła Investigasion Nuclear
• el detien schemi gràfeghi so

Linganbi foresti

• (inglezo) Sito ufisałehome.cern.
• (FR) Sito ufisałehome.cern.
• CERN (canale ufisałe)YouTube.
• CERNTreccani.it – Enciclopedie on line, Istituto de ła Ençiclopedia Italiana.
• CERNsapere.it, De Agostini.
• (IT, DE, FR) Organizasion Eoropea par ła Investigasion Nuclearehls-dhs-dss.ch, Disionàrio stòrego de ła Svìsara.
• (EN) Christine Sutton, CERNEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.