Ròlo

A Belun al Ròlo el é an antico sogo koi ovi sòdi ke i boce fà al temp de Paskua, anzi par eser precisi al dura dala kuaresima fin al dì de paskueta, par guadagnarse an poki de skei par komprarse i sughét o karaméi. Al sogo se lo fà de fòra 'tel kortivo, mejo sot na pergola al kuert o inte ła piasa del paese; bisoña eser almanko in 4 o 5, ma pì bocie soga e pì se se diverte.

Par kostruirse al sogo

Material

Par sto sogo serve tanta sabia de la Piave, kuela fina, e na tola de lenc larga 60 cm pì o manko e longa no el a importansa kuant e an poke de impreste ke tuti i a inte el garàs. Ko la sabia se fa na spece de vaska, piata in medo e koi bordi tondi e rialzadi de 20 cm, longa 2 metri e larga 1,5 metri pì o manko; la parte piata in medo el a da eser ben batésta e dura, e anka i bordi mejo se i é bei duri. Da un lato kurt, kuel da 1,5 m, al bordo al vien pì alt, in modo ke un boceta de 8 ani la ghe rive al livel del bunigolo pì o manko; Kuei pì grandeti i se sbasarà an fià e par kuei pì pìcioi se ghe meterà na pedana sot i piè. Sora sto rialzo se ghe mete la tòla, in modo ke veñe fora na spece de disciesa verso al centro de la vaska de sabia. Dove ke no riva pì la tola, se kontinua e se galiva via ko la sabia.

Svolgimento

Se skuminzia ke kualke "grant", mare, pare o mejo onkora i nòni, i bùta kualke skeo a kaso in medo a la vaska de sabia. Al primo bocia al va su la pedana de legno kon in man l'ovét sodo, piturà e disegnà par de fora (par saver dopo kual che l'è al soo) e lo mola do par la disciesa a partir dal prinzipio de la tola. Sikome al ovo no el va drét, al farà na kurva, al rimbalzarà sul bordo de la vaska, al tornarà indrio a inte un bel momento al se fermerà. Se l'ovo drìo la so korsa al pasa sora o toca almanco na monetina, al boċia se la tol sù e se la mét in skarsela, se ciòl su anca l'ovo e torna a sogar. Se l'ovo no el toka nient al resta là dove ke el ze rivà e vien vanti naltro boca. Al ovo del secondo boca, oltre a tokàr le monedete par tera, al pol tokar anka l'ovo del boca de prima. In tal kaso al boca ke l'è stat tokà al dà na monedeta al boca ke el a apéna sogà, al ciapa su al so ovo e el se mete drìo la koda de boce ke i a onkora da sogar. ...e kosì via.

Altre regole

• se la skorza de l'ovo la se romp no importa, fin ke no el se spàntega del tut se pol sogar, anzi, se ride de pì;
• no val sogar con l'ovo senza la skorza o ko i ovi de leño o de marmo che i serve par i bus inte i kalzét;
• no val zogar ko i ovi freski, ke ko i se romp se sporka dapartut e pò spuza de frekin, solo ovi sodi;
• se un boca al se a stufà de aver l'ovo sempre fermo in medo a la vaska ke nesùn al ghe riva de tokàrlo, al por cior su l'ovo kuando ke el vol, ma al posto de l'ovo el a da méter an skeo, ma ke vàl de pì del skeo che te dà de solito al boca ke te a tokà;
• ogni boca al pol sogar kon an ovo solo par volta, ma in skarsèla al pol tegnérse an ovo de riserva par kontinuar a sogar kuando ke el vecio al se a spantegà del tut.

Se i bocie iè in tanti, resta tanti ovi in medo a la vaska, l'é tanti bocie ke fa la koda par sogar e kosì kualkedùni perderà i skei, altri i guadagnerà e a fin sornada se podarà komprar i sughét. Kuei ke i a pers ke no i stàe a piander, ke al dì vanti i pol sogar da nòvo.

Modi difarenti de čiamarlo

• Belluno: ròlo
• Vittorio Veneto: righéa