Spetro vixìbiłe

Ła version stabiłe ła xe stà verifegà el 18 avr 2021. Ghe xe canbiamenti a modèłi e/o file in sta version in atexa de revixion.

El spetro vixibiłe el xe cueła parte del spetro ełetromagnetego che cade tra el roso e el viołeto includendo tuti i cołori persepìbiłi da l'ocio uman. Ła longhesa d'onda de ła łuxe vixìbiłe inte el aria va indicativamente dai 380 ai 760 nm[1]; łe longhese d'onda corispondenti in altri mexi, come l'acua, i diminuise proporsionalménte a l'indexe de rifrasion. In termini de frecuense, el spetro vixìbiłe varia tra i 400 e i 790 terahertz. Ła masima sensibiłità mèdia de l'ocio uman probabilmente se gà ai 560 nm (540 terahertz) del spetro ełetromagnetego, pì o manco in corispondensa del cołor xało citrino anca se ła tenperadura mèdia de ła superfise de ła fotosfera sołare de 5777 Kelvin dà el pico ai 510-511 nm (verde-ciano) fora da l'atmosfera terestre (diagrama wavelength-picco emision W.A.Steer) e mediamente ai 560 nm del spetro ełetromagnetego so ła Tera (par via de ła rifrasion atmosferega) ; o sia inte el xało-verde pien (nò a caxo anca de tałe secondo cołor semo cusita vixivamente sensibiłi: rispeto a łe piante e i prati a exenpio) .

Un prixma separa ła łuxe inte i cołori che i conpone el spetro vixibiłe.

Łe radiasion co longhesa d'onda minore (e donca frecuensa major) łe xe i ultraviołeti, i raji x e i raji gama; cuełe co longhesa major (e frecuensa minore) łe xe i infrarosi, łe microonde e łe onde radio. Tute ste radiasion łe gà ła stesa nadura, łe xe infati tute conposte da fotoni. El spetro vixìbiłe raprexenta ła parte sentrałe del spetro ótico' che conprende anca infraroso e ultraviołeto.

El spetro vixìbiłe nò'l contien come se pol pensar tuti i cołori che l'ocio e el serveło i pol distinguare: el maron, el roxa, el magenta, par exenpio, i xe asenti, in cuanto i se otien da ła sovrapoxision de diverse longhese d'onda.

Łe longhese d'onda vixìbiłi łe ocupa ła cusidita "finestra òtega", na rejon del spetro ełetromagnetego che pol traersar indisturbà l'atmosfera de ła Tera (benché come che se sa el blu el vien difondesto pì del roso, dando al seło el so cołor carateristego). I existe anca "finestre" par l'infraroso visino (NIR), mèdio (MIR) e lontan (FIR), ma i xe al de łà de łe capasità umane de percesion.

Alcune specie animałi, come par exenpio łe api, łe pol "védare" in diferenti region del spetro ełetromagnetego, in sto caxo l'ultraviołeto, par fasiłitar ła riserca del netare dei fiori, i cuałi i sercheà cuindi de atirar i inseti mostrandose "invitanti" propio a cuełe longhese d'onda. A l'altro cao del spetro alcuni serpenti nò i vede i infrarosi parché, pur esendo animałi a sangue frédo, ła łoro retina sarìa comuncue pì calda del corpo da védare. Dato che un rilevator IR el gà da esar pì frédo de ła radiasion da rilevar (varda cuełi del tełescopio Hubble, rafredai co elio licuido pur esendo inte el spasio esterno), eventuałi resetori IR inte un ocio interno i sarìa acecai dal sangue e dal corpo steso del serpente, par cuesto l'animałe el gà apunto dei resetori termeghi ła pełe ai lati del cranio, inte ła poxision pì adata, che i parmete de caciar anca al scuro.

I cołori del spetro

canbia

I cołori del'arcobałeno inte el spetro i include tuti cuei cołori che i xe prodoti da un rajo de łuxe vixìbiłe de na precixa longhesa d'onda (rajo monocromatico' o puro).

Benché el spetro el xe continuo e nò i ghè xe "salti" neti da un cołor a l'altro, se pol comuncue stabiłire de i intervałi aprosimài par ciascun cołorr[2].

Cołor Frecuensa Longhesa d'onda
Viołeto 668-789 THz 380–450 nm
Blu 631-668 THz 450–475 nm
Ciano 606-631 THz 476-495 nm
Verdo 526-606 THz 495–570 nm
Xało 508-526 THz 570–590 nm
Naranson 484-508 THz 590–620 nm
Roso 400-484 THz 620–780 nm
  1. Cecie Starr, Biology: Concepts and Applications, Thomson Brooks/Cole, 2005, ISBN 0-534-46226-X.
  2. Thomas J. Bruno, Paris D. N. Svoronos. CRC Handbook of Fundamental Spectroscopic Correlation Charts. CRC Press, 2005.

Varda anca

canbia

Altri projeti

canbia

Linganbi foresti

canbia


 Ragi gamaRagi Xragi ultraviołetiluce vixibiłeragi infrarosiOnde radioluce vixibiłe
Spetro ełetromagnetego
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Spetro_vixìbiłe&oldid=1029304"