Spetro vixibiłe

Ło spetro vixibiłe el xè queła parte de ło spetro ełetromagnetego che cade tra 'l roso e 'l viołeto includendo tuti i cołori persepibiłi dall'ocio uman. Ła longhesa d'onda de ła łuxe vixibiłe inte'l aria va indicativamente dai 380 ai 760 nm; łe lunghese d'onda corispondenti in altri mexi, come l'aqua, i diminuise proporsionalménte all'indexe de rifrasion. In termini de frequense, ło spetro vixibiłe varia tra i 400 e i 790 terahertz. Ła masima sensibiłità media dell'ocio uman probabilmente se gà ai 560 nm (540 terahertz) de ło spetro ełetromagnetego, pì o meno in corispondensa del cołor xało citrino anca se ła tenperadura media de ła superfise de ła fotosfera sołare de 5777 Kelvin dà el pico ai 510-511 nm (verde-ciano) fora dall'atmosfera terestre (diagrama wavelength-picco emision W.A.Steer) e mediamente ai 560 nm de ło spetro ełetromagnetego so ła Tera (par via de ła rifrasion atmosferega) ; overo inte'l xało-verde pien (nò a caxo anca de tałe secondo cołor semo cussita vixivamente sensibiłi: rispeto a łe piante e i prati a exenpio) .

Łe radiasion có longhesa d'onda minore (e donca frequensa magiore) łe xè i ultraviołeti, i ragi x e i ragi gama; quełe có longhesa magiore (e frequensa minore) łe xè i infrarosi, łe microonde e łe onde radio. Tute ste radiasion łe gà ła stesa nadura, łe xè infati tute conposte da fotoni. Ło spetro vixibiłe raprexenta ła parte sentrałe de ło spetro ótico che conprende anca infraroso e ultraviołeto.

Ło spetro vixibiłe nò'l contien come se pol pensar tuti i cołori che l'ocio e 'l serveło i pol distinguare: el maron, el roxa, el magenta, par exenpio, i xè asenti, in quanto i se otien da ła sovrapoxision de diverse longhese d'onda.

Un prixma separa ła łuxe inte i cołori che i conpone ło spetro vixibiłe.

Łe longhese d'onda vixibiłi łe ocupa ła cussidita "finestra ótica", na region de ło spetro ełetromagnetego che pol atraversar indisturbà l'atmosfera de ła Tera (benché come xè noto el blu 'l vien difuxo pì del roso, dando al seło el so cołor carateristego). I existe anca "finestre" par l'infraroso visino (NIR), medio (MIR) e lontan (FIR), ma i xè al de łà de łe capasità umane de percesion.

Alcune specie animałi, come par exenpio łe api, łe pol "védare" in diferenti region de ło spetro ełetromagnetego, in sto caxo l'ultraviołeto, par fasiłitar ła riserca del netare dei fiori, i quałi i sercherano quindi de atirar i inseti mostrandose "invitanti" propio a quełe longhese d'onda. All'altro capo de ło spetro alcuni serpenti nò i vede i infrarosi parché, pur esendo animałi a sangue frédo, ła łoro retina sarìa comunque pì calda del corpo da védare. Dato che un rilevator IR 'l gà da essar pì frédo de ła radiasion da rilevar (varda quełi del tełescopio Hubble, rafredai có elio liquido pur esendo inte ło spasio esterno), eventuałi resetori IR inte un ocio interno i sarìa acecai dal sangue e dal corpo steso del serpente, par questo l'animałe 'l gà apunto dei resetori termisi so ła pełe ai lati del cranio, inte ła poxision pì adata, che i parmete de caciar anca al buio.

I cołori de ło spetro

I cołori del'arcobałeno inte ło spetro i include tuti quei cołori che i xè prodoti da un ragio de łuxe vixibiłe de na precixa longhesa d'onda (ragio monocromatico o puro).

Benché ło spetro 'l xè continuo e nò i ghè xè "salti" neti da un cołor all'altro, se pol comunque stabiłire de i intervałi aprosimài par ciascun cołor.

Cołor	Frequensa	Longhesa d'onda
Viołeto	668-789 THz	380–450 nm
Blu	631-668 THz	450–475 nm
Ciano	606-631 THz	476-495 nm
Verde	526-606 THz	495–570 nm
Xało	508-526 THz	570–590 nm
Arancion	484-508 THz	590–620 nm
Roso	400-484 THz	620–780 nm

Varda anca

• Łuxe

Altri projeti

• Commons

Su Commons ghe xe dei file multimediałi so Spetro vixibiłe