Zało
El xało[1], o xal el xe un dei cołori del spetro che l'omo el xe bon a véder.
El ga na longhesa d'onda contegnua infrà 565 e 590 nanometri. El xe un dei tre cołóri primari sotrativi, conpagno al ciano ed al magénta e el só cołor conplementar el xe el vioła. El xe el cołor sentral del'arcovèrxene.
 Zało | |
 | |
| Longhesa d'onda | 575 nm  |
|---|---|
| Frecuensa | 516 000 000 000 000 Hz |
| Coordenae de cołore | |
| Hex |
|
| RGB (r, g, b) | (255, 255, 0) |
| CMYK (c, m, y, k) | (0, 0, 100, 0) |
| HSV (h, s, v) | (60°, 100%, 100%) |
| Ciave CSS | yellow |
El xe un cołor bastasa comun in natura: de frecuente łe piante łe fa fióri chei se pol véder ben da łontan e i atrae i bai, par reałixar l'inpołinasion. Anca paréci fruti i xe xałi, par ła prexensa de carotenoidi: sto cołor el fa el fruto più beo a véder e atrae bestie o ómeni chei posa reałixar al megio ła diseminasion. Ghe xe anca bestie, in xener bai come ave e brespe, che łe xe xałe: sto cołor, asieme al negro, el da un mesagio precixo de averténsa: ocio che se ti me da fastidio mi poso pónxerte col mi bresagio. Ghe xe anca quei che i ìmita sti qua par far paura: el xe el caxo dei sìrfidi chei ga i cołori de łe brespe anca se i no ga el só spin.[2]
Inte el lenguagio stradal el xało el se tol qualche signifegà. Na bandièra xała ła dixe che ghe xe ris-cio e no se ga da superar. El cołor in mexo al semàfaro el se iłùmina daspò el verdo par avixar che xe drio rivar el roso: se ti xe in mexo a ła strada ti pol pasar, ma scomensar a traversar col xało el xe proibio. Inte i Stati Unii de Mèrica el xało el xe el cołor dei taxi.
I vién diti xałi quei romanzi co sene de crìmene: sta definision ła vién fora da na cołana de łibri publicada da Mondadori inte i ani 1930. Łe pàxene xałe łe xe quee che łe ga i nùmeri de tełèfono e i indirisi de aziende e atività de tràfego, ste qua łe xe divixe par servisio.
Ła farina xała ła xe quea tólta dal formenton: co sta qua se fa ła połénta e i biscoti, ciamadi propio par el łor cołor, conferio propio da ła farina xała che ła xe l'ingrediénte prinsipal, i załeti.
Note
canbia- ↑ sevente altrew grafie anca zało
- ↑ Mimetismo fanerico
Altri projeti
canbia
Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so zało
el detien schemi gràfeghi so
Linganbi foresti
canbia- (EN) Tanya Kelley, yellowEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.
| Controło de autorità | LCCN (EN) sh85149078 · GND (DE) 4438206-6 |
|---|