Carlo Goldoni

dramaturgo, poeta e scritor venexian
Ła version stabiłe ła xe stà verifegà el 28 set 2024. Ghe xe canbiamenti a modèłi e/o file in sta version in atexa de revixion.

Carlo Osvaldo Goldoni (25 de febraro 1707 - 6 de febraro 1793) el xe stà un dramaturgo, scritor e avocato vèneto, e on dei pì grandi dramaturghi europei de senpre. El scrìvea soratuto in łéngua vèneta, ma el ga fato uxo anca del francexe e del tałian.

Infotaula de personaCarlo Goldoni

ritrato int'el 1757 sirca, de Alessandro Longhi Cànbia el vałor in Wikidata
Biografia
Nasimènto25 de febraro del 1707 Cànbia el vałor in Wikidata
Venèsia (Itàlia) Cànbia el vałor in Wikidata
Morte6 de febraro del 1793 Cànbia el vałor in Wikidata (85 ani)
Parize Cànbia el vałor in Wikidata
Dati personałi
FormasionUniversità degli Studi di Modena e Reggio Emilia (it) Traduzi
Università de Pàdova
Università di Pavia (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
Atività
Canpo de laoro
Posto de laoro Venèsia Cànbia el vałor in Wikidata
Ocupasion
Menbro de
ScołaroElisabetta di Borbone-Francia (it) Traduzi Cànbia el vałor in Wikidata
PseudònemoPolisseno Fegejo Cànbia el vałor in Wikidata
Òpara
Òpare in rezalto
Fameja
CògnuzeNicoletta Connio (it) Traduzi
Nicoletta Connio (it) Traduzi (1736–) Cànbia el vałor in Wikidata

IMDB: nm0325958 Allocine: 37005 Allmovie: p213154 IBDB: 4684
Musicbrainz: ade7dcf5-d9f4-4d7e-b6df-b53abfd8d087 Discogs: 915354 IMSLP: Category:Goldoni,_Carlo
Monumento a Carlo Goldoni, Campo San Bartolomeo Venezia di Antonio Dal Zotto

En serte so ópare el ga utiłizà on mucio i personaji de ła Comedia De l'Arte, ła cuał ła ga dominà ła sena in chel tenpo (come Il servitore di due padroni co Arlechin e Brighela); parò in generałe el ga reasionà contro sto stiłe, pa dar special rełevanxa a ła descrision dei personaji e łe çircostanxe che łe roda torno la asion.

Goldoni el ga cołaborà co Baldasare Galupi inte on gran númaro de ópare. I so libreti łi xe stà posteriormente inpiegà par st'altri conposidori. Uno de sti ki el xe stà Joseph Haydn co ła ópara "El Mondo de ła łuna". Ała fin de ła so cariera, quando se gà trasferìo a Parigi par dirixare ła comèdie-italienne, gà conposto do ópare anca in fransexe: Le bourru bienfaisant e L'avare fastueux.

El mejo de łe so ópare in łéngua italiana łe xe: El Cafè (del 1750), Ła locandiera e El ventajo.

Ópare in venessian

canbia

Goldoni gà scrito numeroxe e famoxe ópare anca in lengua vèneta, cui riportemo łe pì inportanti.

El canpiello

canbia

Comedia corałe che nara i diversi momenti de ła vita quotidiana del popoło inte na piassa picenina venessiana.

I rusteghi

canbia

Comedia in łéngua vèneta, ła xe stà rapresentà pà ła prima olta a Venesia al teatro San Luca verso ła fin del carnevałe del 1760 e publicà inte ło steso ano. Raprexenta el picenin e sereno mondo borghexe conposto da quatro veci rusteghi, ostiłi al prexente e ligài a i antighi vałori del mondo mercantiłe. In contrapoxision, un grupo de done e de xovani che i sente el riciamo del prexente, de ła xoia de vivare e de ła fełisità, raprexentà dal carnevałe. Tuto xe xùga sol conflito generasionałe, che vede el trionfo dei xovani.

Łe barufe chiozote

canbia

Goldoni prexenta ła vita dei pescadori de Cióza, i łori amori, i łori problemi quotidiani, i łori scontri e łe łoro teneresse; l'exata imitasion de ła natura se rexe qui sull'uxo del steso diałeto de Cióza e se anima de un'intensa nostalxia: segna el trionfo del popoło minuto, de łe so tradission, del so linguajio fato de batute brevi e senplisi, soło aparentemènte caxuałi, inte el xiro arioxo de petegołessi che i se adensa in tenpesta fin al proronpare de ła barufa intrà łe fèmane.

Sior Todero brontolon

canbia

Comedia in tre ati in łéngua vèneta raprexentà pà ła prima olta al teatro San Luca. Ła comedia xe contraposta da un vecio pitosto brontołon (come sugerisce el titoło) che vołe a tuti i costi far el paron de caxa e savér tuto de tuti (grasie al so servo Gregorio), e da un matrimonio (nò fasiłe da portar a termine) tra Zanetta (fioła del fioło del paron) e tra un cavałiere venessian.

Una de łe ultime sere de carnovałe

canbia

Ópara pitosto autobiografega. Domenica, fiòła de Zamaria, raprexenta ła comedia riformada, xe inamorà de Anzoletto, łù contracanbia, ła spoxerà portandoseła apreso in Moscovita asieme al pare Zamaria novo spoxo de madame Gatteau, sinboło de ła comédie italienne, che gaveva insidià Anzoletto, sperando de 'verlo tuto par sé.

Altri progeti

canbia

Ligadure forèste

canbia

, anàłixi del'opera

Controło de autoritàVIAF (EN44299511 · ISNI (EN0000 0001 2096 0234 · El vałore CFIV006378 de SBN no el xe mija bon. · Europeana agent/base/59901 · LCCN (ENn79046263 · GND (DE118540505 · BNF (FRcb11905320h (data) · BNE (ESXX1159095 (data) · ULAN (EN500244990 · NLA (EN35131576 · CERL cnp01259373 · NDL (ENJA00441182 · WorldCat Identities (ENn79-046263
Traesto fora da Wikipèdia - L'ençiclopedia łìbara e cołaboradiva in łéngua Vèneta "https://vec.wikipedia.org/w/index.php?title=Carlo_Goldoni&oldid=1178159"