Ladìnia

Ladìnia
	(lld) Ladinia
	;
Sorte	Ethnic territory (en)
Epònemo	ladini (it)
Liogo
Continente	Eoropa
Rejon aministrativa	Alto Àdeze (Itàlia)
Dati e sifre
Àrea	1 191 km²

La Ladinia la xe la rejon dolomìtega indoe che la xe parlada la lengua ladina. No i ghe xe mai stai reconossimenti ofiçiali o enti aministradivi corispondenti a la Ladinia.

La cavedal la xe considerada Cortina d'Anpeço (Anpezo)

Pavion

El pavion ladin el xe nassesto el 5 majo 1920 inte l'ocasion de na protesta de i rapresentanti locali contro el Tratà de Saint-Germain che no 'l riconossea mia a 'l pòpolo ladin el dret a l'autodeterminaçion. El pavion presentà el jera fato de tre bande orisontali çeleste-bianco-verdo che le sinbolejava la natura de le Dolomiti: el verdo de i prai e de i boschi, el bianco de la neve che coerxe le Dolomiti e el çeleste de 'l çiel. Inte 'l periodo fassista el jera stà deciarà ilegal da 'l Goerno Italian.

Zeografìa

El teritorio de la Ladinia el se stende pa çirca 1.200 km2 e el xe ocupà patoco da le Dolomiti. Inte 'l çentro el se stende el Massiço de 'l Sela, ndoe che 'l se dirama le çincue vali ladine: Val de Fassa (Fascia) in Trentin, Val Gardena (Gherdëina) e Val Badìa (Gran Ega) in Sud Tirol e Livinalongo (Fodom) e Val d'Anpeço in Vèneto.

Le prinçipali vete ladine le xe la Marmolada (Marmolèda), l'Antelao e la Tofana de Mezo.

I corsi d'acua ladini i xe tuti de caràtare torentiçio. L'Avissio, che 'l nasse da 'l jaçer de la Marmolada, l'é el piassè longo e cuel co la major portada d'acua. Altri fiumi inportanti i xe el Cordéol e el Boite che el moja Cortina.

Aministraçion

Aministrativamente la Ladinia la xe spartìa tra do rejon, tre provinçie e vari comuni zeneralmente cei.

Comuni ladini

Comuni	In ladin	Provinça	Superfiçe	Popolaçion (1)
Cortina d'Anpeço	Anpezo	Belun	254,51 km²	6.150
Ortisei	Urtijëi	Bolxan	24 km²	4.569
Badìa	Badia	Bolxan	82 km²	3.237
Marebe	Mareo	Bolxan	161 km²	2.684
Moena	Moena	Trento	82 km²	2.628
Selva de Val Gardena	Sëlva	Bolxan	53 km²	2.589
Poça de Fassa	Poza	Trento	73 km²	1.983
Canaçei	Cianacei	Trento	67 km²	1.844
Santa Cristina Valgardena	S. Crestina-Gherdëina	Bolxan	31 km²	1.840
San Martino in Badìa	San Martin de Tor	Bolxan	76 km²	1.727
Livinalongo de 'l Col de Lana	Fodom	Belun	99 km²	1.436
Corvara in Badìa	Corvara	Bolxan	42 km²	1.266
La Vale	La Val	Bolxan	39 km²	1.251
Vigo de Fassa	Vich	Trento	26 km²	1.142
Canpitel de Fassa	Ciampedel	Trento	25 km²	732
Soraga	Sorèga	Trento	19 km²	677
Maçin	Mazin	Trento	23 km²	440
Col Santa Luçìa	Col	Belun	15 km²	418
TOTAL	-	-	1.191 km²	36.613

Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Ladinia
Scholia el detien schemi gràfeghi so Ladìnia