1° de disenbre

El 1 de diçenbre el ze el 335° dì dal scumìsio de l'ano drio del całendàrio gregorian e el 336° inte i ani bizesti. Par rivar al cao de l'ano ghe vołe oncora 30 dì.

Avegnimenti

• 1299 – Inte ła bataja de Falconara l'ezèrsito de Federico III de Siciłia el dèzema cueło del Regno de Nàpułi comandà da Fiłipo I d'Anzò
• 1328 – Teramoto a Norcia
• 1640 – El Portogało el se tołe de novo l'indipendensa da ła Spagna e Joani IV del Portogało el devien re
• 1822 – Piero I el vien incoronà inperatore del Braziłe
• 1824 – A łe ełesion presidensiałi inte i Stati Unii d'Amèrica, ponesto-che nisun candidà el ga ciapà ła majoransa dei Grandi ełetori, ła Càmara dei raprezentanti la recepise el cònpito de decìdar el vinsidore.
• 1913 – La Ford introduze ła prima caena de montajo, reduzendo el tenpo de insenbrajo de un tełaro da łe 12 ore e meza de otobre a 2 ore e 40 minuti. Parte ła produsion de masa.
• 1918
  • L'Islanda el devien un regno co autogoerno, siben restando unia a ła Danemarca
  • La Transilvània la se unise a ła Romania.
  • Vien proclamà el Regno dei Serbi, Croati e Sloveni (dopo devegnesto Regno de Jugoslàvia)
• 1925 – Pato de Locarno el vien firmà a Londra, justando i confini par mantegner bone rełasion co ła Zermània sconfizesta
• 1952 – El New York Daily News el reporta in prima pàzena ła notìsia che Christine Jorgensen, na dona transesuałe daneza, la ze devegnesta ła prima persona che la sorbise co bon èzito un'oparasion chirùrzega par el cànbio del seso
• 1958 – La Repùblega Sentrafricana el se indipendentiza da ła Fransa
• 1959 – Guera freda: firma del Tratà Antàrtego, firmà da 12 nasion, intrà i cuali USA e URSS, che el destina l'Antàrtide cofà reserva sentìfega e el vieta l'atività miłitare inte el continente (el ze el primo acordo par el controło dei armamenti durante de ła Guera freda)
• 1963 – El Nagaland el devien el 16º Stato de l'Ìndia
• 1969 – Guera del Vietnam: se ga ła prima ciamada de leva miłitare a sortejo inte i USA da ła fine de ła Seconda guera mondiałe
• 1970 – El parlamento itałian aprova ła leje de regołasion su l'istituto del divòrsio.
• 1973 – La Papua Nova Guinea la se ciapa l'autogoerno da l'Austràłia
• 1987 – La NASA anunsa el nome de łe cuatro conpagnie che le se guadagna i contrati par ła costrusion de ła Stasion Spasiałe Internasionałe.
• 1988 – Introdusion de ła Dì mondiałe contro l'AIDS
• 1989 – Sità del Vategan: Papa Zovani Paoło II el òspita in Vategan ła vìzita de Michail Gorbačëv
• 1990 – Oparari fransezi e britàneghi del Canałe de ła Mànega, i se cata a 40 metri de profondità soto del fondo de ła Mànega, stabiłendo el primo ligamento terestre intrà Gran Bretagna e Eoropa continentałe da l'ùltema glasasion
• 1991 – Guera freda: i ełetori ucraini i aprova co larga majoransa el referendum par l'indipendensa da l'Union Soviètega
• 1999 – Inaugurasion de l'albergo co 7 stełe Burj al-Arab de Dubai (Emirai Àrabi Unii)
• 2006 – Finise el viajo de Papa Benedito XVI in Turchia, verzendo el diàłogo intrà ortodosi e musulmani
• 2007 – La TSI scumìsia łe trasmision tełevisive inte la forma 16:9
• 2008 – Lineamento intrà Luna, Zove e Vènere
• 2009 – El Tratà de Lisbona el entra in vigore.
• 2019 – Primo cazo ufisałizà de COVID-19 a Wuhan in Cina, tacando ła Pandemia de COVID-19 del 2019-2021

Nasesti

• 1935
  • Woody Allen, ator 'merican.
• 1937
  • Mina D'Amato, xornałista.
• 1941:
  • Federico Faggin, informatego e inventor vèneto.
• 1960
  • Carol Alt, atora 'mericana.
• 1965
  • Salvatore Schillaci, zugador de bałon.
• 1974
  • Roberto Chiacig, cestista.
• 1977
  • Brad Delson, sonador de chitara 'merican.

Morti

• 1825
  • Alessandro I di Russia, rar de Rusia.
• 1916
  • Charles de Foucauld
• 1972
  • Antonio Segni

Feste e recorense

Rełijoze

Santi catòłeghi

• Sant'Ansano
• Sant'Eligio
• Sant'Evasio

Làeghe

• Dì mondial contra el AIDS

In altri projeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so 1° de diçenbre
• el detien schemi gràfeghi so