1° de setenbre

El 1 de setenbre el ze el 244° dì dal scumìsio de l'ano drio del całendàrio gregorian e el 245° inte i ani bizesti. Par rivar al cao de l'ano ghe vołe oncora 121 dì.

Uncó el taca el Autuno meteorołòzego.

Avegnimenti

• 5509 v.C. – Scumìsia ła primo an del całendàrio bizantin. Secondo tradision bizantina sta cuà ła ze ła data de ła creasion del mondo
• 1092 – Joani II Comnen el divien co-inperatore bizantin
• 1532 – Ana Bołena ła vien fata marcheza de Pembroke da Enrico VIII de Inghiltera
• 1715 – Luizi XIV, re de Fransa, el more dopo gaver regnà par 72 ani
• 1752 – La Canpana de ła Libartà (Liberty Bell) ła riva a Fiładelfia
• 1804 – Juno, uno dei pì grandi asteròidi de ła fasa prinsipałe, el vien descuerto da l'astrònomo todesco Karl Ludwig Harding
• 1847 – Mesina, Itàlia: intento de revolta contro dei Borboni, ben suito sedà, forse par colpa de na dełasion
• 1864 – Guera siviłe americana: el zenerałe confedarà John Bell Hood el evàcua Atlanta (Georgia), dopo de un asèdio de cuatro mezi de łe trupe de William Tecumseh Sherman
• 1870 – I prusiani i se guadagna na vitòria decizionałe inte ła bataja de Sedan
• 1873 – Cetshwayo el monta inte el trono cofà re dei Zulù de sevente de ła morte de so padre Mpande
• 1875 – De sevente de un sasìnio, ła vien bandia l'organizasion de minadori irlandezi dizesti Molly Maguires, che i protestava contro de łe dure condision de lavoro soto de łe cuałe i zera sotoponesti inte i Stati Unii
• 1891 – Arzentina, Juan Vucetich el fonda el primo laboratòrio de identificasion datiloscòpega; inte el futuro sta data ła vegnarà stabiłia cofà Dì Internasionałe de ła Datiłoscopia
• 1897 – Ła verze ła metropułitana de Boston, ła prima del Nord Amèrica
• 1905 – I Stati de l'Alberta e de Saskatchewan i taca formar parte de ła Confederasion canadeze
• 1910 – El gnen fondà el Sport Club Corinthians Paulista, in Braziłe
• 1914
  • San Pieroburgo, in Rùsia, el cànbia ła so nome in Pierogrado
  • Inte el zoo de Cincinnati more l'ùltemo ezenplare de cołonba migradora
• 1917 – La Rùsia ła se proclama ufisalmente na repùblega
• 1920 – El zenerałe Henri Gouraud proclama el nasimento del Grando Lìbano
• 1923 – El grando teramoto de Kantō el devasta Tokyo e Yokohama, copando sirca 100.000 persone
• 1928 – Ahmet Zogu declara che l'Albania ła ze divegnesta na monarchia e el se ghene proclama èsar el re
• 1930 – Firma del Pian Young, sostituindo el Pian Dawes (clàuzuła de saraura del Tratà de Versailles)
• 1939 –
  • Seconda guera mondiałe – La Zermània Nazista ła ataca ła Połònia, scumisiando ła guera.
  • Ła vien istituia ła Medaja al mèrito par i soldai de Wehrmacht, SS, Kriegsmarine, e Luftwaffe. Anca ła version finałe de ła Croze de fero ła vien istituia in sta data
• 1944 – Libarasion de Firense
• 1945 – El Trio Lescano el se ezibise par l'ùltema volta inte ła ràdio italiana
• 1951 – I Stati Unii, l'Austràlia e ła Nova Zełanda i firma un tratà de mùtua protesion, ciamà ANZUS.
• 1958 – L'Islanda ła espande i so teritori de pesca finmente a łe àcue del Regno Unio, co ła diatriba che ła culmenarà inte ła Guera del merluso.
• 1969 – Na revołusion in Libia porta ła cołoneło Mu'ammar Gheddafi al podere
• 1970 – Tentà sasìnio del re Husayn de Zordània da parte de guerejeri pałestinezi
• 1979 – La sonda spasiałe statunitense Pioneer 11 ła divien ła prima a rivar a Saturno pasando sul pianeta a na distansa de 21.000 km
• 1980 –
  • Chun Doo-hwan el divien presidente de ła Corea del Sud dopo de łe demision de Choe Kyu-ha
  • La Maratona de ła speransa de Terry Fox ła se ferma arente de Thunder Bay, inte l'Ontario
• 1981 – L'IBM el lansa inte el marcà el primo personal computer: el 5150, bazà su procesadore Intel 8088
• 1983 – Guera freda: un jet de ła Korean Air el vien abatesto da un càcia soviètego co che l'aèreo corean el zera ndà drento del spàsio aèreo de l'Union Soviètega. I morti i ze stai 269
• 1985 – Na spedision franco-americana ła cata fora ła rùdaro del RMS Titanic
• 1991 – L'Uzbekistan el declara ła so indipendensa da l'Union Soviètega
• 1997 – In Svìsara łe taca łe trasmision dei canałi TSI2, TSR2 e SF2
• 2004 – A Beslan (Osèsia Nord-Alània, Rùsia) dei teroristi ceceni armai i tołe in ostajo sentenari de putełi e adulti inte ła scoła ełementare de ła sità.
• 2011 –inte i Stati Unii el nase el social network denomenà Snapchat .
• 2012 –Le lanpadine de incandesensa łe finise de vegner produzeste inte l'Union eoropea
• 2016 –In Venesueła , l'opozision pułìtega prevede na mobiłitasion inte ła capitałe denomenada «Tolta de Caracas », par far presion sul goerno de Nicolás Maduro , col fin che el vegna fazesto el referendum de rèvoca presidénsiałe.

Nasesti

• 1962:
  • Ruud Gullit, alenadore e ex-xugadore de bałon olandexe
• 1989
  • Bill Kaulitz, cantante dela band tedesca Tokio Hotel e el so gemelo, Tom Kaulitz, chitarista dela band.

Feste e recorense

Internasionałi

• Dì Internasionałe de ła Datiłoscopia

Intranasionałi

• Dì del Conosimento (Rùsia, Ucràina, Biełorùsia e Armènia)

Nasionałi

•  Camerun – Festa de l'unità nasionałe
•  Lìbia – Festa nasionałe
•  Rùsia – Dì de ła conosensa
•  Singapore – Festa deii insegnanti
•  Slovàchia – Festa de ła costitusion
•  Uzbekistan – Festa de l'indipendensa (da l'URSS)
• Australia – Dì de ła Gazia
• Ondùras – Dì de ła Bandiera
• Japon – Dì de Prevension da Dezastri
• Nova Zełanda – Dì de Ati de Bontà a Cazo
• Połonia – Dì dei Vetarani
• Taiwan – Dì del zornałista

In altri projeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so 1° de setenbre
• el detien schemi gràfeghi so