Sitadeła

**Sitadeła**
;
Pozision
	45°38′55″N 11°47′01″E
Stato	Itàłia
Rejon	Vèneto
Provinsa	provincia de Pàdoa
Capitałe	Cittadella (it)
Popołasion
Totałe	20 023 (2023)
Densità	545,88 hab./km²
Zènaro
Zeografia
Àrea	36,68 km²
Altitùdene	48 m
Rente a	Tónboło ; Rosan ; San Zorzi in Bosco ; Tese ; Posoleon ; Fontaniva ; Galiera Vèneta ; Carmignan
Dati istòreghi
Dì festivo	Festa patronałe (7 de novenbre)
Patrono	Prosdòcimo de Pàdoa
Còdazi de identifegasion
Còdaze postałe	35013
Còdaze de matricołasion	PD
Fuzo oràrio	UTC+1 ; UTC+2
Clasifegasion climàtega	clima subtropegałe ùmido
Prefiso tełefònego	049
ID ISTAT	028032
Còdaze catastałe de Itàlia	C743
	Premi medaja al Vałore Miłitare ;
Sito web	comune.cittadella.pd.it

Sitadèła^[2] (nome ufisial in italian Cittadella) el xe un comun de 20 025 abitanti de ła alta padovana.

Istòria

Ła sità, co ła só resintada muraria, ła xe nasesta inte el 1220 par vołer del comun de Pàdoa. Da łora, i ełeminti pì caraterìsteghi de ła sitadina i xe stai propio l'inportansa del aneło murario e ła so poxision stratèxega inte el ànbito del teritorio padovan.

Fin da l'età del bronxo rexulta documentà ła prexensa del omo inte ła xona, mentre inte i tinpi romani ła xe sta interesà da n'inportante agro senturià, che el gavea come decuman màsimo ła via Postumia, fata inte el 148 a.C.. A partir dal XI sècoło ga tacà formarse siorìe rurałi inte i colmełi de ła xona, tirai su torno a pieve (come cueła de San Donà) e abasie (come cueła de Santa Lusia de Brenta). Inte l'età de mexo, sùito daspò ła só fondasion, Sitadèła ła ga garantìo al comun de Pàdova na baxe da ła cuałe conbàtare el poder de sti sioroti rurałi, come l'aristocrasia del feudo de Onara e de Fontaniva.

Cascà in man a Exelin da Roman par un curto ténpo, ła se ga tólto un róło stratèxego inte i confrunti del teritorio torno inte ła seconda metà del duxento, sècoło inte el cuałe ła ga conosesto na granda fiorida. Inte el 1236 Pàdoa ła ga parmeso a ła sità ła posibiłità de darse łexe propie.

Inte el 1318 Sitadèła ła xe pasà soto el controło de Cangrande de ła Scała. Ła xe tornà daspò indrio a Pàdoa, łora sioria dei Da Carara. Inte el trexento el róło de Sitadèła el xe cresesto ncora e ła Podestaria ła se ga slargada.

Inte el 1405 Sitadèła ła se ga data de só vołer a ła Repùblica de Venesia, otegnendo in canbio el parmeso de conservare łe só łexe. Dal 1483 ła xe sta regałà da Venesia a Roberto Sanseverino, ła cui faméja ła ga tegnesta fin el 1499, mentre pa' un ano, dal 1503 al 1504, ła xe sta data a Pandolfo Małatesta, daspò i pati xurai striti intrà Pandolfo e la Serenisima.

'L ano 1508 el ga visto ła nasesta de ła łiga de Canbrai, contro Venesia. El Małatesta, sior de Sitadèła, el xe pasà łora al s-ceramento nemigo. Par sta raxon cua ła sitadina ła xe sta pì volte tacà e sachejà da łe trupe inperiałi. Ła paxe venesiana ła xe tornà soło che inte el 1516.

Daspò sti fati, Sitadèła ła ga conosesto tri sècułi de paxe, destacai inte el 1797, co che łe trupe de Napoleon łe se ga tolto el poseso de tuto el teritorio partegnesto a ła Repùblica de Venesia. Sitadèła ła xe pasà łora soto el dipartimento del Bachion e, pa' un serto ténpo, anca soto ła provincia de Vicensa. Dal 1814 ła ga conosesto anca ła dominasion austriaca, che ła xe finia inte el 1866, ano inte el cuałe ła xe sta tolta drénto al Regno d'Itałia.

Ancó Sitadèła ła xe una de łe sità pì riche d'Itałia: co soło che 20 000 abitanti, ła cónta pì de 2.500 dite.^[3]

Evołusion demogràfega

Abitanti censii

Cultura

Dal 2004, a Sitadèła se svolxe ła Festa dei Vèneti, na festa che inte el arco dei ani ła ga visto 'ndare su el nùmaro dei partesipanti fin a pì de 30 000 persone.^[4]