9 de novenbre

El 9 de novenbre el ze el 313° dì dal scumìsio de l'ano drio del całendàrio gregorian e el 314° inte i ani bizesti. Par rivar al cao de l'ano ghe vołe oncora 52 dì.

Avegnimenti

• 1494 – La fameja Medici ła vien espulsada par ła seconda volta da Firense
• 1729 – Spagna, Fransa e Inghiltera i firma ła Tratà de Sivija
• 1794 – 18 Brumaro de l'ano III: a Parize i Moscardini i ataca i Club dei jacobini.
• 1799 – Colpo de Stato del 18 brumaro: Napołeon Bonaparte el va al podere
• 1872 – Grando inséndio de Boston
• 1880 – Un grando teramoto el colpise Zagàbria, desfando ła catedrałe
• 1887 – I Stati Unii de l'Amèrica i se ciapa i deriti su Pearl Harbor, Hawaii
• 1918 – In Zermània ła vien proclamada ła repùblega cofà nova forma istitusionałe del Reich.
• 1921 – In Itàlia, el vien fondà el Partio Nasionałe Fascista
• 1923 – El gnen reprimesto el tentativo de revołusion de Adolf Hitler. St'ùltemo el vien condanà a 5 ani de prezon, ma par na redusion de pena el sconta solché 9 mezi.
• 1932 – Scontri intrà sociałisti e conservatori in Svìsara, 12 morti e 60 ferii
• 1938 – Reichskristallnacht (Note dei cristałi), pogrom contro dei ebrei in Zermània
• 1944 – Inte l'aniversàrio de fondasion del Partio Nasionałe Fascista, ła vien libarada dai Liai ła sità de Forlì, sinbołegamente inportante parché in cheła època propagandada cofà "Sità del Duce"
• 1953 – La Canboja ła se indipendentiza da ła Fransa
• 1963 – In Japon, un'esplozion in na miniera de carbon ła copa 458 minatori e el ghene manda in ospeałe altri 839 par colpa de l'avełenamento da monòsido de carbònio
• 1965 – A łe ore 17.45 un black-out el colpise i Stati Unii nord-osidentałi e grandi teritori canadezi, insmisiando-drento sirca 30 miłioni de persone.
• 1967 – Primo lanso de un razo Saturn V co test su ła protesion tèrmega par l'Apollo 4
• 1968 – Inte ła Comunità econòmega eoropea el entra in vigore l'acordo su ła lìbara circołasion dei lavoratori intrà i paezi menbri.
• 1981 – Buenos Aires, Argentina: Se ga ła prima manifestasion popołar contro el ditadura miłitar arzentina dal colpo de Stato de 1976.
• 1987 – Itàlia: secondo e ùltemo dì de votasion inte el referendum che el vietarà ła produsion de ełetrisità doparando l'enerzia nucleare
• 1989 – Guera freda: casca sinbołegamente e fizegamente el Muro de Berlin che el divideva in du ła sità dal 1961
• 1990 – in Nepal se dita na nova Costitusion che restaura ła democrasia.
• 1991 – Arente de Culham, el Joint Eoropean Torus, el pì grando e potente tokamak inte el mondo se lùmena gràsie al primo esperimento de fuzion nucleare controłada su ła Tera
• 1998
  • El vien ufisalmente abołita ła pena de morte inte el Regno Unio.
  • Inte ła pì granda càuza siviłe de ła istòria dei Stati Unii, un zùdeze federałe el aprova na sentensa che ła dimanda a dezene de società de brokerajo de pagare 1,03 miłiardi de dòłari a investitori inbrojai sul schema de fixing del NASDAQ
• 1999 – Inte ła reunion de ła Internasionałe Sociałista, taca farse sentir ła divizion intrà ła Tersa Via de Tony Blair e ła sanca umanista de Lionel Jospin.
• 2003 – Ecrise totałe de Luna, vizìbiłe inte łe Amèriche, in Eoropa, in Àfrica, e in Àzia sentrałe
• 2004 – Mozilla Foundation ła lansa ła version 1.0 del so navegadore web, Mozilla Firefox
• 2005 – l'Ajensia Spasiałe Eoropea ła lansa ła sonda spasiałe Venus Express par l'esplorasion de Vènere.
• 2016 – in Stati Unii, Donald Trump el vinsa łe ełesion presidensałi e el vien proclamà cofà 45º presidente dei Stati Unii
• 2020 – in Perù, el Congreso de ła Repùblega el destituise co 105 voti a favor el presidente Martin Vizcara dopo de do ani de incargo.

Feste e recorense

Internasionałi

• Dì internasionałe dei récord Guinness.

Intranasionałi

• Àustria,  Zermània, Svìsera, Vèneto, Bolsan: Tag der Erfinder - Dì de l'Inventor (data ełezesta in onor de Hedy Lamarr).

Nasionałi

• Azerbaijan: Fiesta de ła bandiera nasionałe.
•  Zermània: Schicksalstag - Dì del Destin
• Stati Unii:
  • Dì de ła Libartà Mondiałe
  • Dì de Carl Sagan

In altri projeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so 9 de novenbre
• el detien schemi gràfeghi so