Regata Storica

Ła Regata Storica ła ze na inportante manifestasion sportiva anesa a na rievogasion stòrega, che ła ga łogo a Venesia łongo el Canal Grando ła prima doménega de Setenbre.

Regata Storica
Tipo	avegnimento sportivo recorente
Categoria	maciarełe, schie, puparìn, dragoni (inbarcasion universitarie che riva anca da altre sità itałiane), mascarete, caorline, gondołìni
Liogo e data
Stato	Itałia
Liogo	Canal Grando, Venesia
Partesipanti vogadori de ogni parte de ła sità in łaguna e in teraferma e de ła provinsia de Venesia
Istòria
Ultema edision	6 setenbre 2020

El corteo storico de ła Regata Storica d'ancùo

Storia

Particołar de ła Veduta de Venesia de Jacopo de' Barbari

Inte i primi tenpi de ła Serenisima, inte ła łaguna de Venesia A zera pitòsto comùn l'uzansa de divertirse e pasar el tenpo łibaro prategàndo ła voga, co difarenti tipi de inbarcasion. Da 'sta pràtega amatorial nase vere e pròpie desfìde de vełosità e duràda, co modałità e règołe senpre pì presize. No A ze mìa ciaro cuando che ga scominsià ła tradision de łe regate. Segóndo alcuni studiozi". l'orizene ła podaria resałir a'l 942 co ze capità un epizodio sìmiłe a'l ratto delle sabine: durando na festa popołar, i pirati i rapise łe done venesiane in età da marìo ma i vien a coràndo inseguìi dai òmeni che vogando furiozamente su łe so barche i riese a rivar e zbrocàr zòvane rapìe. Da 'sto epizodio A ze nasesta ła Festa de łe Marie co zontada ła regata.

Ła prima data serta, cuando che conparise ła pàroła regata, ła resałe a'l 1274, a na nòda de còdaze anònemo che'l resita "Splendor magnificissime Urbis Venetorum, 1274, die 16 septenbris, indicta regatta cum navigiis habentibus remos viginti". Ze cuindi serto che regate intrà barche de grande dimension łe se dezvolzese xa inte'l XIII sècoło. I podéri pùbleghi de l'época i scominisia a precasàr 'sto tipo de atività sportiva, vedéndoghene óltra che un benefico e ùtiłe ezersisio fìzego inte'l tenpo łibaro, anca na pràtega co'l fin de ridar vigorìa e preparar i achipaji de łe marinarésse da batàgia a sostenjir i sforsi in cazo de ràdeghi in mar.

Inte'l 1315 el Senato emana un decreto che'l regołamentava el zvolzimento anual de ła regata de ła Festa de łe Marie, anca se łe manifestasion pì inponénti e mazenghe łe se ga tenjùe in tenpi drìo, co ze stàe sełebràe unitamente a grandi avenjieenti pùbleghi sitadini, inportanti recorense e feste in onór de ospiti iłustri. El spetacoło ùnego de łe regate pì scuarsoze el costituise presto anca na cazon de ageràsa par Venesia, co ła costante crésita de'l prestizio e de'l podér comersial e miłitar de ła Repùblega de'l Mediteraneo.

Regata in Canal Grando in una teła del Canaletto

Ła prima raprezentasion pìtorega de ła regata inte ła sità de Venesia ła resałe a'l 1500, ano inte'l cuało in un partegołar de ła Veduta di Venezia de Jacopo de' Barbari A ze rafeguràda na conpetision intrà barche e cuatro vogadóri inte'l trato conprezo infrà el Lido e Piasa San Marco.

Tìpegamente, łe regate łe avenjiva in łaguna 'verta, come inte'l cazo reportà anca inte ła pianta de'l 'De Barbari, e soło ecesionalmente ła se dezvolzeva łongo el Canal Grando. Par tuto el XV e XVI sècoło łe regate, pur gòdendo de pùblego patrosinio, łe venjiva indite da łe Conpanjie de ła Calsa, fin a'l 1631 cuando el Consejo dei Dieze, fursi daspò che ghe ze stada l'epidemia de peste che ła zera prezente in cuel parìodo, el ga stabiłìo l'escluziva de'l Stato par indir łe regate, consedendo na łisénsa de dełega, so dezenjasion dei Zudegàdi de spetànsa, par i privà che gavarìa dovesto fornir anca a covèrzer łe speze organizadive. Da'l 1687 ła dełega ła stàda concesa a łe famegie patrisie e a łe corporasion de łe arte e mistieri.

Inte'l 1670 A deventa de moda despensàr publegamente vołantini reportanti sia el lógo de łe regate de'l tenpo, come oncora ancùo, A zera soratuto i barcarołi de profesion e i gondołièri, abituài zornalménte a ła pràtega de ła voga e cuindi ben ałenài e presizi co'l remo, nonché in zeneral tanto vigorozii e prestànti fizegamente.

Anca dopo che ze cascàda ła Serenisima inte'l 1797, soto ła domenasion fransese, ła pràtega de łe regate ła ga continuà, tenjindo bòta, sia pur co ritmi un fià più ridoti. Senpre inte'l 1797, i fransezi i organiza ben do regàte, una el 14 de łùgio e n'altra el 18 de setenbre in ocazion de ła vizita a Venesia de Giuseppina Beauharnais, só mugèr de Napołeon Bonaparte, a cuel tenpo oncora zenarałe. Anca inte'l 1807 A ze stà organizada na regàta in onór de'l steso Napołeon in vizita a ła sità.

Inte'l 1815, co'l pasagio de ła sità soto i austriaghi, vien organizà na regata in onór de l'inperadór d'Austria e soto el novo rezime ła pràtega de łe regàte ła reciapa un novo vigor tanto che inte'l 1841 ze stada regołamentàda na regàta anual łongo el Canal Grando segóndo łe modałità atuałe, organizàda a speze pùblegh. Ła pràtega ła ze stada interota inte'l 1848, drio a l'insuresion de ła sità, e no ła stàda pì reciapada fin a'l 1866, ano inte'l cuało Venesia ła ze intrada a far parte de'l Renjo de Itałia. El nùmaro de inbarcasion partesipante el zera definitivamente stabiłìo in nove a partìr da'l 1875, mentre el schema de cołori par le inbarcasion, oncora in dòparo, el zera stà fisà inte'l 1892. Co l'anesion al Renjo d'Italia ga canbià anca ła cołorasion de łe bandiere asenjàe come premio: in orizne roza par el primo, verde par el segondo, sełeste par el terso e zała par el cuarto, łe zera stàe modifegàe in roza par el primo, bianca par el segondo, verde par el terso (in onor a ła bandiera itałiana) e azura par el cuarto (in onor de Caza Savoia). L'apełativo Storica el ze stà cunjà e introduzesto soło inte'l 1899, so proposta de'l sìndico de ałora, Filippo Grimani.

Ła manifestasion moderna

Ła Regàta Storica ła se dezvolze prensipalmente łongo el Canal Grando e el ze uno dei momenti pì spetacołari, pìtoreschi e coinvolzenti de ła vita sitadina. Ła ze na manifestasion aprèsada da un mucio dai turisti, ma sentìa in modo partegołar dai venesiani, che ghe reserva un rimàrco notevołe intrà i vari avenjimenti anuałi che ghe ze in sità.

Ła manifestasion ła ze conposta da do faze ben sinjałàe: el corteo stòrego, e drìoma, łe regàte conpetitive.

El corteo stòrego

El rievoca el manjifego corteo acueo organizà par l'acèto trionfal che' venjiva reservà a ła Rezina de Sipro, Caterina Cornaro a'l so arivo in sità inte'l 1849, daspò l'abdicasion de'l so trono in favor de Venesia.

El corteo el ze formà da na diezena de inbarcasion tìpeghe venesiane a remi, infrà łe cuałe łe bisone che łe ze uzàe soło in sto tipo de ocazion, co vogadóri e feguranti in costume d'epoca, infrà i cuałi el Doze e Caterina Cornaro. Łe barche łe desfiła in una prusision che parte da'l Basin de San Marco e ła parcore tuto el Canal Grando fin a'l Ponte de ła Costitusion, par po' tornar indrìo fin al pónto de arivo de łe gare a remi, ła Machina, palco gałegiante costruìo danànsi a Ca' Foscari, intra i aplauzi de venesiani e foresti, che i se giònda el spetacoło da łe rive e da łe dimore privàe che se afàsa so'l parcorso de'l corteo.

Łe regate

Ła parte agonìstega de ła manifestasion ła ze costituìa da łe regàte che segue el corteo stòrego e łe raprezenta oncora ancùo l'avenjimento rremiero più inportante e prestigiozo de l'intièra szazon. I vinsidori, premiài da łe pì inportanti autorità sitadine, i retenjùi dei veri canpioni de ła sità e tenjùi in stragrànda considerasion infrà tuti i sportivi de'l remo.

Łe gàre de voga veneta che se dezvolze durante ła Regata Storica, in ordene cronołòzego:

• ła regata de łe schìe, i putèłi che ga manco ani (da 6 a 10 ani)
• ła regata de łe maciarełe, reservada ai fiòłi (da 10 fin ai 12 ani)
• ła regata dei zovanisimi so puparini a do remi reservada ai fiołi fin ai 14 ani
• ła regata de łe done so mascarete a do remi
• łe regate de łe bisse (bise) de'l łago de Garda
• ła regata so caorline a sìe remi
• ła regata dei canpioni so gondołini a do remi.

A onji regata partesipa nove equipagi pì n'altro de reserva, pronto a subintràr a ła partensa in cazo de forfé de l'ùltemo menuto. El regołamento de łe regate el prevede, par tute łe categorie, ła partensa de łe inbarcasion da un ponto de'l Basin de San Marco, łinjàe e blocàe fin a'l via da un cordìn łigà a pòpe de łe inbarcasion dita spagheto. Drìo ła partensa, i equipagi i afronta el dełicà e fondamental ingreso inte'l Canal Grando, che i parcore fin a rivar al ziro de bòa o de'l pałeto de ła categoria (onjùna de łe cuałe łe fa un trato in Canal Grando pì o manco łongo, che'l varia par onji tipołozìa de categoria). Da 'sto pónto refà un tòco de Canal Grando fin a l'arivo, fisà par tute łe categorie arénte Ca' Foscari, dove ze łogà un gran palco gałegiante ciamà machina. Sora de 'sto palco, na volta fidàe a ła zurìa łe eventuałe (e frecuenti) contestasion scoretese resìproghe intrà i vogadóri, i vien sełebrài e premiài da łe autorità.

I primi cuatro equipagi clasifegài i reseve, oltra ai premi in danàro, i tradisionałi e sinbòłeghi pavióni. Ai primi vien asenjà i prestigiozi pavióni rosi, seguìi da cuełi biànchi e cuełi verdi e blé.

Fin a'l 2002 ła tradision ła prevedeva che a'l cuarto clasifegà A fuse consenjà anca un porchéto vivo, fato sfiłar sora na inbarcasion inte'l presedente corteo stòrego.

Resévendo łe proteste dei anemałisti, el premio el ze stà deso sostituìo da un porchéto reałizà in vero da'l Consorzio Promovetro de Muran.

Regata intrà univarsità

Da'l 2005 A ghe ze na regata in pì cueła che so'l prensìpio ła vedeva inpenjàe do univarsità Ca' Foscari e I.U.A.V. Drioman A ze un fià canbià 'sto tipo de regata. Ancùo ghe ze na scuadra de Venesia formàda da tute łe pì inportante univarsità venesiane pronte a desfidàr tute łe altre univarsità che vogia partesipàr, de sòłito europee: par ezenpio de ła Croasia, de l'Austria.

I cołori de łe barche da conpetision

Łe barche uzàe par ła regata łe ze contradistinte no soło da un nùmaro ma anca da scafi piturài patòchi in difarenti cołori, che antigamente i desferensia łe varie zone de Venesia e de ła łaguna. El nùmaro el identifega anca ła pozision che ła barca ła ga da tenjir inte l'ałineamento de łe partense e vien asenjà un a un equipagio paròmo co sortegio. L'abinamento intrà nùmaro e cołór de l'inbarcasion el ze fiso, segóndo ła tabeła drio.

Nùmero	Cołor		Nùmero	Cołor
1	Bianco		6	Verdo
2	Canarin		7	Naranson
3	Vioła		8	Roza
4	Sełeste		9	Maron
5	Roso		Reserva	Verdo	e roso

Corteo stòrego

• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
• 

Regate

• 
  Regata de łe mascarete
• 
  Regata dei gondołini

Curiozidà

Inte'l 1925 e soło par cueł'ano ze stàda ciamàda "Regata fasista". Inte'l 1935 ła Regata ła se ferma fìn a'l 1946 a cauza de'l rivo de Hitler co łe so trupe. Inte'l 1942 vien zirà un film dedicà a Venesia ciamà "Il Canal Grande".

'Inte'l 2016 el pałeto dove ziràghe intorno vien spostà a San Marcuoła invese che łasarlo danànsi a ła stasion dove che'l gera.

Altri progeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Regata Storica
• el detien schemi gràfeghi so

Linganbi foresti

• Sito uficiałe e muxeo virtuałe de ła Regata Storica de Venesia
• Regata Storica Archivià il 18 de zunjo 2009 in Internet Archive.

• Barcołame de Arzana durante ła Regata Storica Archivià il 2 de otobre 2011 in Internet Archive.

Voxe łigàe

• Albo d'oro de ła Regata Storica de Venesia
• Inbarcasion venesiane
• Vogałonga
• Regata de łe Antighe Republiche Marinare

Bibliografia

• Giorgio e Maurizio Crovato, Regate e Regatanti, 1982 Comune di Venezia
• Giustina Renier Michiel, Origine delle feste veneziane, 1817-1827, Milano, riedito 1994, Venezia, Filippi Editori
• P. Mameli, La Regata Storica - le origini, lo spettacolo, le sfide FINEGIL Repubblica/Espresso 2011.