Leame

Se definise leame, luame o ledan (dal latin laetare "fertiłixar", da laetus "fèrtiłe", e pò "lieto") o grasa o pì tecnegamente stałàtego el prodoto de ła fermetasion dei escreminti de łe bèstie da arlevamento, smisiae a meteriałe sòłido doparà cofà letiera (paja, sàbia, segaura, eçe.).

Inte el caxo andove łe dejesion no le vegnese mis-ciade co ła letiera ma lavae co acua o cavae co ras-ciadori, se xe drio parlar invese de trina o licuame. Ła evegnensa de ła prexensa de letiera, in basi cuantitadivi, ła porta a ła creasion de na categoria de rèfluo zootècnego ecuiparada a ła trina e ciamada trinaleame o leame lìcuido.

El luame el xe racuanto inportante in agricultura, parché el parmete de mejorar łe propietà fìxego-chìmeghe del teren e de portarghe i minerałi nesesari par na bona crésita de łe culture. Łe so prestasion e łe so caraterìsteghe łe depende diretamente da ła bèstia da ła cuała ghe xe sta tołesto el conposto.

Conpoxision del luame canbia

Łe prestasion e łe caraterìsteghe del luame, łe depende diretamente da ła bèstia da ła cuała ghe xe sta tołesto el conposto, da ła sorte de letiera doparada e dal so grado de madurasion.

Conpoxision mèdia del luame de de racuante spese de arlevamento canbia

Spese	Axoto *	Àsido fosfòrego *	Potàsio *	Cuintałi par ano produxesti par bèstia adulta^[1]
ecuin	6,7	2,3	7,2	100
bovin	3,4	1,3	3,5	120
suin	4,5	2,0	6,0	15
ovin	8,2	2,1	8,4	6

* kg/tonelada de luame

Conpoxision del loame bovin canbia

Inte ła lìnea de màsemo ła conpoxision del stałàtego bovin, esprimesta in parsentuałe, ła xe sta cuà sevente:^[2]

	Matèria seca	Axoto (N)	Fòsforo (P₂O₅)	Potàsio (K₂O)	Càlcio (CaO)	Magnèxio (MgO)	Xolfo (SO₃)
Leame fresco e pajà	20-30	0,3-0,5	0,2-0,3	0,5-0,7	0,4-0,5	0,1-0,2	0,1
Leame mauro	15-25	0,4-0,6	0,2-0,3	0,6-0,8	0,5-0,6	0,15-0,25	0,1-0,2

Ła masa doparasion de luame ła xe tante volte ła fonte de incuinamento^[3], par colpa de łe alte consentrasion de amònio e potàsio e el xe par sta motivasion sotoponesto a vàrie vincołasion lejisladive, sia de liveło Eoropeo, sia nasionałe che rejonałe.

Notasion canbia

↑ Francesco Bonciarelli, Agronomia, Bologna, Edagricole, 1981, p. 211.
↑ La sostanza organica inte el terreno (PDF), Università della Basilicata, p. 16. entrada il maggio 2013.
↑ (EN) M.C. Ramos, J.N. Quinton e S.F. Tyrrel, Effects of cattle manure on erosion rates and runoff water pollution by faecal coliforms, in Journal of Environmental Management, 78 (1), 2006, pp. 97–101, DOI:10.1016/j.jenvman.2005.04.010.

Altri projeti canbia

Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Leame

Linganbi foresti canbia

(EN) manureEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.

Controło de autorità	LCCN (EN) sh85080667 · GND (DE) 4134891-6 · BNF (FR) cb11934872h (data) · NDL (EN, JA) 00567323

[bonci-1] Francesco Bonciarelli, Agronomia, Bologna, Edagricole, 1981, p. 211.

[2] La sostanza organica inte el terreno (PDF), Università della Basilicata, p. 16. entrada il maggio 2013.

[3] (EN) M.C. Ramos, J.N. Quinton e S.F. Tyrrel, Effects of cattle manure on erosion rates and runoff water pollution by faecal coliforms, in Journal of Environmental Management, 78 (1), 2006, pp. 97–101, DOI:10.1016/j.jenvman.2005.04.010.

[1]

[2]

[3]