9 de majo

El 9 de majo el ze el 129° dì dal scumìsio de l'ano drio del całendàrio gregorian e el 130° inte i ani bizesti. Par rivar al cao de l'ano ghe vołe oncora 236 dì.

Avegnimenti

• 328 – Atanasio el vien ełezesto véscovo de Alesàndria d'Ezito
• 1092 – Ła vien consacrada ła Catedrale de Lincoln
• 1429 – Joana d'Arco ła dèzema łe trupe ingleze che łe zera drio asediar Orléans
• 1502 – Cristoforo Cołonbo el dasa ła Spagna par el so cuarto e ùltemo viajo inte el Novo Mondo
• 1671 – Thomas Blood, travestio da ecleziàtego, el tenta de robar ła Corona d'Inghiltera da ła Tore de Londra. Pararia che el vegna ciapà suito parché masa inbriago par córar co ła refurtiva. El vegnarà condanà a morte, parò misteriozamente perdonà e mandà in bando da re Carlo II
• 1848 – Finise ła bataja de Cornuda intrà łe truppe pontefise e chełe austrìaghe. Ła ze ła prima bataja in nome de l'Itàlia, concludesta co ła carga de cavałeria e l'intiero sacrifiso dei Dragoni pontèfeghi
• 1849 – Bataja de Pałestrina: łe trupe de ła Repùblega Romana comandae da Giuseppe Garibaldi łe sconfize l'ezèrsito borbònego, in marsa par insediar Roma
• 1887 – El Buffalo Bill's Wild West Show el debuta a Londra
• 1901 – L'Australia ła verze el so primo parlamento a Melbourne
• 1915 – Prima guera mondiałe: Seconda bataja de l'Artois – conbatimenti intrà łe forse todesche e chełe fransezi
• 1915 – 320 parlamentari italiani i dasa el bijeto da vìzita inte ła caza de Giovanni Giolitti par sostegnere ła so lìnea pułìtega neutralista inte i confronti de ła guera.
• 1917 – Finise ła fałoza Ofensiva Nivelle
• 1918 – La Royal Navy ła fa el Secondo raid de Ostenda
• 1926 – L'amerajo Richard E. Byrd e Floyd Bennett i sostien de ver vołà sora del Poło nord (ła pòstera descuerta de un diàrio ła pararia dir che no sìpia suceso)
• 1927 – El parlamento australian el se reunise par ła prima volta a Canbera

I festejaminti par el Dì de ła Vitòria a Mosca el 9 de majo 2005

• 1936 – L'Itàlia el anete formalmente l'Etiòpia dopo averghene tolto ła capitałe el 5 de majo, Vittorio Emanuele III el vien proclamà inperatore d'Etiòpia
• 1939 – Adolf Hitler e Benito Mussolini i se cata a Firense
• 1941 – Seconda guera mondiale: el sotomarin todesco U-110 el vien ciapà da ła Royal Navy. Drento vien catà l'ùltema version de ła machina critogràfega Enigma, che i critògrafi liai i dopararà par desifrar i mesaji in còdaze todeschi
• 1945
  • Finise de facto ła Seconda guera mondiałe inte l'Eoropa: primo dì dopo de ła sotoscrision de ła rendesta todesca
  • Hermann Göring el vien ciapà da l'ezèrsito statunitense
  • La Norveza ła inprezona Vidkun Quisling
  • L'Union Soviètega ła sèłebra el Dì de ła Vitòria
• 1946 – Rè Vittorio Emanuele III de Savoja el àbdega in favore de Unberto II
• 1949 – Ranieri III de Monaco el divien prìnsipe de Mònaco
• 1950 – Robert Schuman el prezenta ła Declarasion Schuman, ideada da Jean Monnet che ła portarà al Tratà CECA. Sta declarasion ła taca el procedimento d'integrasion eoropea, par el cuało el 9 de majo el vien festejà ufisalmente dal 1985 cofà Dì de l'Eoropa.
• 1955 – Guera Fredda: La Zermània Ovest ła entra inte ła NATO
• 1956 – Prima asension del monte Manaslu, l'otava sima pì alta del mondo
• 1960 – La Food and Drug Administration ła aprova ła véndita de ła pìłoła anticoncesionałe inte i Stati Unii.
• 1967 – René Gerónimo Favaloro el fa el primo bypass aorto-coronàrego de ła storia.
• 1974 – El comitato zudisiàrioo de ła Càmara dei Raprezentanti dei Stati Unii, ła verze łe audision pùbleghe e formałi par l'inpeachment del presidente Richard M. Nixon
• 1976 – Gałera de Stammheim (Zermania Ovest) – Ła vien rinvegnesta inpicada inte ła so prezon Ulrike Meinhof
• 1978 – Roma – Catà el cadàvaro de Aldo Moro
• 1987 – Un Ilyushin 62M polaco el sbate dopo el decoło a Varsavia, fazendo 183 vittime
• 2002 – A Kaspijsk, Rùsia, na bonba radiocomandada ła s-ciopa inte na parada copando 43 persone e ferìndoghene almanco 130
• 2005 – Aviada ła canpagna mondiałe de Boicotajo, dizinvestimento e sansion contro Israełe
• 2008 – Yahoo! ła cronpa AltaVista
• 2012 – Barack Obama el se s-cera in favor del matrimònio intrà persone del isteso seso, divegnendo el primo presidente dei Stati Unii d'Amèrica a dirse a favor de sta sorte de union

Nasesti

• 1746 – Gaspard Monge, matemàtego fransexe.
• 1832 – Jessie White Mario

Feste e recorense

Sivili

Internasionali:

• Rùsia tanti stati de ła Eoropa orientałe – Dì de ła Vitòria so ła Zermània nasista
• Union eoropea – Festa de l'Eoropa, in ricordo de ła Diclarasion Schuman

Nasionali:

• Burundi – Festa del Burundi
• Japon – Dì de Goku
• Itàlia – Dì de ła memòria par łe vìtime del terorismo, in ricordo dei omisidi de Aldo Moro e Peppino Impastato
• Regno Unio (Guernsey) – Festa de ła liberasion

Rełijoze

Cristianèzemo:

• San Banban Sapiens
• San Beato, eremita
• San Dionigi de Vienne, véscovo
• Sant'Erma
• San Giuseppe Do Quang Hien, martire
• Sant'Isaia, profeta e martire
• Santi martiri de Persia
• San Pacomio, abate
• Beati Venti martiri mercedari de Riscala
• Beato Benincasa da Montepulciano, eremita
• Beato Forte Gabrielli, eremita
• Beata Maria Teresa de Jezù Gerhardinger, fondatora de łe Suore scołàsteghe de Nostra Siora
• Beato Stefan Grelewski, sacerdote e màrtire
• Beato Tommaso Pickering, mònago benedetin, màrtire

Rełijon romana antiga e moderna:

• Dies religiosus
• Lemuria, primo dì

In altri projeti

Altri progetti

• Wikimedia Commons

• Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so 9 de majo
• el detien schemi gràfeghi so