Zermània Òvest

**Zermània Òvest**
Bundesrepublik Deutschland (de)
Bandiera	Stema
Ino	Das Lied der Deutschen (1949)
Bomò	«Einigkeit und Recht und Freiheit»
Pozision
	50°44′02″N 7°05′59″E
Continente	Eoropa
Teritòrio reclamà da	Zermània Est
Capitałe	Bonn
Popołasion
Totałe	63 250 000 (1990)
Densità	254,45 hab./km²
Caze abitae	63 254 000 inte el 1990
Demònemo	ałemán occidental, ałemana occidental,
Idioma	todesco
Zeografia
Parte de	storia della Germania dal 1945 (it) e istòria de ła Zermània
Àrea	248 577 km² inte el 1990
Rente a	Cecoslovachia ; Fransa ; Àustria ; Zermània Est ; Svìsara
Dati istòreghi
Desolvimento	3 de otobre del 1990
Prima mesion documentada	Trizone (en) , Reich todesco e Commissione alleata di controllo (it)
Organizasion pułìtega
Forma de goerno	repùblega parlamentària federałe e repùblega parlamentària
Menbro de	Organizasion de łe Nasion Unìe
Economia
Moneda	Marco todesco
Còdazi de identifegasion
Prefiso tełefònego	+49
Istòrego
	← Trizone (en) ; Reich todesco (1949) ; Commissione alleata di controllo (it) Zermània →

. Ła Zermània Òvest ła zera el tèrmeno diałètego doparà intrà el 1949 e el 1990 par dirghe a ła Repùblega Federałe de Zermània, (in todesco: Bundesrepublik Deutschland, o BRD), dita anca Repùblega Federałe Todesca, par difarensiarla da ła Zermània Est, propiamente Repùblega Democràtega Todesca (Deutsche Demokratische Republik, o DDR).

La Zermània Òvest ła zera situada inte l'Eoropa sentro-osidentałe e ła confinava a nord co ła Danemarca, a est co ła Repùblega Democràtega Todesca e co ła Cecoslovàchia, a sud co l'Àustria e co ła Svìsara, a òvest co i Paezi Basi, el Belzo, el Lusenburgo e ła Fransa. Solché a nord ła ghea un sboco inte el mare: el mare del Nord e el mar Bàltego. La capitałe ła zera Bonn, inte fiume Reno.

Ła zera nasesta inte el 1949 col scumìsio de ła guera freda e el confin co ła Zermània Est el raprezentava ła cortina de fero che ła divideva l'Eoropa osidentałe soto ła potensa de ła NATO da l'Eoropa orientałe che ła sorbiva l'influensa de l'Union Soviètega.

Zeografia

Morfołozia

La Zermània Òvest ła se połe dividere in cuatro zone:

Pianure setentrionałi: łe se slarga da łe coste del Mare del Nord fin ai rełievi sentrałi. Drio łe coste, co profondi estuari, se ghe catava i pì grandi porti del paeze: Emden inte l'Ems, Bremerhaven e Brema sol Weser e Anburgo inte l'Elba.
Zona sentrałe: fata da rełievi traversai dal Reno, da ła Mozeła, dal Neckar e dal Meno.
Altopian Svevo-Bavarezo: Estensionà da łe Alpe al Danùbio e pien de laghi, cofà el Lago de Costansa, el Lago Ammersee e el Lago Chiemmsee.
Alpi todesche: łe ze formae da łe Alpe de Algòvia, Alpe Bavareze e Alpe Sałisburgheze.

Idrografia

I fiumi prinsipałi i ze el Danùbio, l'Elba (che parò el zera in granda parte inte ła Zermània Est), el Reno e el Meno.

Clima

El clima el ze continentałe, co istà fresche e inverni fredi.

Popołasion

La Zermània Òvest ła gaveva un incremento/ano del 0,4%^[2] e ła popołasion ła zera pasada dai 59.660.000 abitanti inte el 1977 ai 63.254.000 abitanti inte el 1990. La densità de popołasion ła zera so i 240 ab/km².^[2] L'ìndaze de nayałità ła zera del 9,8‰, cheło de mortałità de l'11,9‰ e el taso de mortałità infantiłe del 19,8‰.^[2] 26.817.000 persone łe zera ła popołasion ativa e el taso de urbanizasion el zera del 38,3%.^[2]

I todeschi i zera el 98,6% de ła popołasion. Le menoranse łe zera fate da ołandezi, połachi, austrìaghi e itałiani.^[2]

Łéngua

La łéngua ufisałe ła zera el tdoesco. Menoranse linguìsteghe łe ghe zera par ła prezensa de imigrai, co ła ecesion del frizon, parlà da na menoransa pì picenina inte el Schleswig-Holstein.

Rełijon

El 50% de ła popołasion in Zermània Òvest ła profesea el protestantèzemo e el 45,1% el catołèzemo,^[2] mentre ła menoransa rełijoza pì difondesta ła zera cheła ebràega.^[2]

Sità prinsipałi

Sità	Abitanti
Berlin Òvest^{[N 1]}	2.130.525
Anburgo	1.734.000
Mònaco de Baviera	1.388.000
Cołònia	1.015.930
Essen	685.411
Francoforte	656.470
Dortmund	630.609
Duisburg	606.529
Stocarda	597.939
Norinberga	504.807
Wuppertal	414.535
Bonn	283.342

Forma de goerno

La Zermània Òvest ła zera na El podere lejislativo el zera in man al Parlamento federałe; el podere ezecutivo dal Canseliero e dal Consejo dei ministri.

La Repùblega Federale Todesca l'era parte de l'ONU, IAEA, ILO, FAO, WHO, UNESCO, ICAO, UPU, WMO, OECD, NATO, EURATOM, CECA, CEE.

Economia

El 7% de ła popolasion ła se oparava inte l'agricultura;^[2] ła coltivea ségała, formento, orzo, patate, bietołe, brustàngołi, vite, ortaji e fruta.

Sudivizion agrìcula del teritòrio:^[2]

Dòparo del teritòrio	Persentuale sul totale de ła superfise
Arativo	30,5%
Pàsculi e prà	21,3%
Foreste e boschi	28,9%
Inprodutivo	17,2%

La Zermània Òvest ła gheva 25.513.000 m², che parò no i zera sufisenti al bezogno de ła popołasion, presuponendo che el stato el tendea conservar el patrimònio forestale.^[2]

Se arlevea, in órdene de inportansa: bovini, suini e cavarini, dal cuało se rencavava late, butiro, formajo.

Ła pesca inte l'an ła valea 441.711 tonełae de pese.^[2]

La Zermània Òvest ła tegneva inportanti risorse mineràrie, soratuto carbon e fero, ma anca pionbo, zinco, urànio, rame, sali potàseghi e salzema. Se ghe estraeva par de pì petrojo (5.532.000 t) e gas naturałe (18.408.000.000 m³)^[2].

Gràsie a łe tante resorse mineràrie, ła Zermània Òvest ła gaveva un'indùstria metałùrzega, siderùrzega e mecànega racuanto sviłupada^[2]. Anca l'indùstria chìmega ła zera racuanto inportante, mentre inte l'indùstria alimentària de fondamentałe ghe zera ła produsion de bira.^[2]

Comerso

El paeze el inportava prodoti alimentari, tèsili, petrojo e gas naturałe, fero e vestiàrio;

El esportava machinari, prodoti chìmeghi, autoveìcoli, fero, aciàio e carbon.^[2]

Situasion teritòriałe

La RFT ła zera stada proclamada el 23 de majo 1949 e declarada totalmente sovrana el 5 de majo 1955, co Bonn cofà capitale provizòria. Ła gheva drento łe zone de ocupasion britànega, statunitense e franseze stabiłie inte ła fin de ła seconda guera mondiałe. Inte ła guera freda, inte el cuadro de ła contrapozision globałe intrà blochi, i zera restai inte el so teritòrio racuante unità straniere:

Armada Britànega del Reno - British Army of the Rhine (BAOR)
Seventh United States Army e USAREUR

La Repùblega Federale de Zermània ła ghea aderio a ła NATO el 9 de majo 1955. La nasion ła zera divegnesta de consevensa un ponto prinsipałe de ła guera freda, gràsie a ła so contrapozision a ła Repùblega Democràtega Todesca, che ła fea parte al Pato de Varsàvia. La vècia capitale todesca, Berlin, totalmente sircondada dal teritòrio de ła DDR, ła zera n'altra entità autonoma e ła zera anca eła dividesta intrà łe potense ocupadore (i cuartieri sovièteghi i zera stai unilateralmente anetesti a ła DDR e chełi osidentali i zera na spece de sità-stato autònoma inte ła cuała se ghe aplegava łe leji promulgae dal Parlamento de Bonn).

Dopo de ła cascada del muro de Berlin, el 9 de novenbre 1989, ła reunifegasion dei do stati todeschi ła ghea gavesto na ràpida e concreta atuasion. La Repùblega Federale Todesca ła ga formalmente anetesto i Länder de ła Repùblega Democràtega Todesca, readatai par uniformarse, a liveło aministrativo, al sistema federale de l'Òvest. La reunìfegasion todesca ła ghe ze sta el 3 de otobre del 1990 e łe cuatro potense ocupanti łe se ghea retirà ufisalmente el 15 de marso del 1991.^{[Fonte nesesària]}

Notasion

Esplegadive

↑ Berlin Òvest el zera de facto – anca se co racuante partegołarità – un stato federà de ła Zermània Òvest, ma de iure ła zera diidesta in tre setori de ocupasion: britànego, fransezo e statunitense.

Bibliogràfeghe

↑ Declarà da: trattato fondamentale.
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 Federico de Agostini, Opera geografica di studio e ricerche socio economiche mondiali, 1977.

Voze corełae

Altri projeti

Wikimedia Commons el detien imàjini o altri file so Zermània Òvest
Scholia el detien schemi gràfeghi so Zermània Òvest

Linganbi foresti

(EN) West GermanyEnçiclopedia Britannica, Encyclopædia Britannica, Inc.

Controło de autorità	VIAF (EN) 135446758 · ISNI (EN) 0000 0001 2321 8043 · El vałore UFIV072455 de SBN no el xe mija bon. · LCCN (EN) n80125937 · GND (DE) 4011889-7 · BNF (FR) cb11862214n (data) · NDL (EN, JA) 00561601 · WorldCat Identities (EN) n80-125937

[3] Berlin Òvest el zera de facto – anca se co racuante partegołarità – un stato federà de ła Zermània Òvest, ma de iure ła zera diidesta in tre setori de ocupasion: britànego, fransezo e statunitense.

[8306346dd8406bfb5a0417c9b33b5f12cdec7903-1] Declarà da: trattato fondamentale.

[:0-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 ^2,11 ^2,12 ^2,13 ^2,14 Federico de Agostini, Opera geografica di studio e ricerche socio economiche mondiali, 1977.

[1]

[2]

[N 1]